طیف اوتیسم چیست؟

اوتیسم جز اختلالاتی است که مشکلاتی بسیاری را در زمینه تعاملات اجتماعی، مهارت های گفتاری و رفتاری افراد ایجاد می کند. این اختلال، طیف وسیعی از علائم دارد به همین دلیل به آن اختلال طیف اوتیسم (ASD) اطلاق می شود‌.

بروز شدت طیف در افراد مختلف، متفاوت است. این اختلال در برخی مبتلایان، فقط محدودیت های جزئی در زندگی روزمره ایجاد می کند اما ممکن است در گروهی دیگر، به حدی این اختلال شدت داشته باشد که به مراقبت های انسانی ویژه نیاز باشد.

کودکان اوتیسمی معمولا قادر به برقراری ارتباط با دیگران نیستند و نمی توانند افکار، احساسات دیگران را از حالت چهره و حرکات آن ها متوجه شوند‌‌‌.

این کودکان معمولا حساسیت بالایی در برابر لمس شدن، شنیدن صداها و استشمام بوها دارند. در رفتار آن ها حرکات تکراری همچون تکان دادن بدن و قدم زدن مداوم نیز مشهود است.

کودکان اوتیسمی به انجام کارهای یکنواخت و روتین علاقه خاصی دارند و به سختی می توانند تغییرات را بپذیرند و حتی در مقابل آن ممکن است رفتار تهاجمی یا آسیب نیز بروز دهند.

تشنج و صرع از دیگر مشکلات افراد مبتلا به اوتیسم است و گاهی تا بزرگسالی نیز همراه فرد باقی می ماند. از نظر بهره هوشی نیز بسیاری از آن ها در زمینه مهارت های توسعه یافته غیر معمول همچون نقاشی، ساخت قطعات موسیقی، حل مسائل ریاضی یا آموزش موضوعات مورد علاقه، توانایی بالایی دارند.

علائم هشدار دهنده این اختلال معمولا در سنین قبل از ۳ سالگی بروز می یابد. تعدادی از نوزادان از نخستین روزهای تولد علائم این اختلال را نشان می دهند و گروهی دیگر، اگر چه در ظاهر طبیعی و نرمال به نظر می رسند ولی زمانی که به سن 36-18 ماهگی می رسند، علائم این اختلال در آن ها ظاهر می شود.

بسیاری از والدین از نخستین روزهای تولد نوزاد خود نسبت به سلامتی او همواره نگران هستند. موسسه فرزندان برتر برای آشنایی بیشتر خانواده ها با نشانه های هشدار دهنده این اختلال، مقاله ای با عنوان " علائم اختلال اوتیسم در نوزادان" تهیه کرده است که مطالعه آن پیشنهاد می گردد.

پسران نسبت به دختران بیشتر به اختلال اوتیسم مبتلا می شوند و عواملی همچون سبک زندگی، میران درآمد خانواده، قومیت های نژادی، اجتماعی و سطح سواد پدر و مادر هیچ تاثیری بر احتمال مبتلا شدن به این اختلال ندارد. امروزه مشخص شده که تعداد مبتلایان روز به روز در حال افزایش هستند، اگرچه مشخص نیست که این افزایش با پیشرفت تشخیص این اختلال ارتباطی دارد و یا آمار حقیقی است.

اوتیسم از جمله اختلالاتی است که به آن اختلالات طیف اوتیسم اطلاق می شود. سایر اختلالاتی که جز طیف اوتیسم گروه بندی می شوند شامل:

اختلال اوتیستیک یا اوتیسم

این نوع اختلال در واقع همان چیزی است که اغلب مردم با عنوان اصطلاح اوتیسم، آن را می شناسد و شامل اختلالاتی در تعاملات اجتماعی، برقراری ارتباط و بازی های تخیلی است‌.

سندرم آسپرگر

کودکان مبتلا به این نوع اختلال، مشکلی در زمینه گفتار نداشته و دارای هوش متوسط و رو به بالایی هستند. اگرچه همانند کودکان اوتیسمی در زمینه اجتماعی و علائق خود، مشکلاتی نیز دارند. در حقیقت این نوع سندرم جز طیف ملایم اوتیسم گروه بندی می شود.

 معمولا افراد مبتلا به سندرم آسپرگر بسیار باهوش بوده و می توانند زندگی خود را اداره کنند ولی مشکلاتی در زمینه اجتماعی دارند.

اختلال فراگیر رشد یا PDD

به این اختلال، اوتیسم غیر معمول نیز گفته می شود. مبتلایان به این اختلال در واقع گروهی از کودکان اوتیسمی هستند که تعدادی از رفتارهای این اختلال را دارند ولی در سایر گروه ها دسته بندی نمی شوند.

اختلال از هم گسیختگی کودکی

کودک مبتلا به این نوع اختلال معمولا در ۲ سال نخست زندگی، رشدی طبیعی دارند ولی با افزایش سن، کم کم مهارت های ارتباطی و اجتماعی خود را از دست می دهند. این اختلال به ندرت در کودکان دیده می شود و بسیاری از افراد متخصص در حوزه سلامت روان برای دسته بندی آن به عنوان یک اختلال، دچار تردید هستند.

سندرم رت

این نوع سندرم در گذشته جز اختلال طیف اوتیسم مطرح بوده ولی اکنون مشخص شده است که علت ایجاد آن، عوامل ژنتیکی است. این نوع اختلال بین دختران شیوع بیشتری داشته و افراد مبتلا معمولا از رشدی طبیعی برخوردارند و با افزایش سن مهارت های ارتباطی و اجتماعی خود را از دست می دهند. معمولا حرکات تکراری دست در سنین 4-1 سالگی در مبتلایان مشهود است و آن ها اغلب از مشکلات شناختی نیز رنج می برند.

تاریخچه اوتیسم

واژه اوتیسم برای نخستین بار در اوایل دهه ۱۹۰۰ برای معرفی طیف وسیعی از اختلالات عصبی- روان شناختی به کار برده شد‌.

واژه یونانی اوتوس (autos) به معنی خویش ریشه اصطلاح اوتیسم بوده که اشاره به وضعیتی دارد که شخص از ارتباط های اجتماعی کنار گذاشته شده است. اولین شخصی که این اصطلاح را به کار برد، روان پزشکی سوئیسی به نام یوجین بلولر بود. او این واژه را برای تشریح علائم مربوط با اختلال اسکیزوفرنی به کار برد.

محققان آمریکایی در دهه ۱۹۴۰ از اصطلاح اوتیسم برای توضیح وضعیت کودکانی که به مشکلات عاطفی یا اجتماعی دچار بودند، استفاده کردند. لئو کانر یک پزشک از دانشگاه جان هاپکینز بود که برای تشریح رفتار کودکان انزوا طلب، از این کلمه استفاده کرد. در همان زمان یک دانشمند اهل کشور آلمان، به شناسایی وضعیتی مشابه پرداخت و آن را سندرم آسپرگر نام گذاری کرد‌‌‌.

تا دهه۱۹۶۰ ، تعداد زیادی از محققان دو اختلال اوتیسم و اسکیزوفرنی را مرتبط باهم تصور می کردند اما با گذشت زمان، پزشکان درک بهتری از این اختلالات به دست آوردند‌‌‌.

 از دهه ۱۹۶۰ تا دهه ۱۹۷۰ مطالعات مرتبط با این اختلال در زمینه بررسی اثر داروهای درمانی همچون LSD، شوک الکتریکی و روش های تغییر رفتاری بود.

رفتار درمانی و کمک از محیط های یادگیری کنترل شده، در دهه ۱۹۸۰ تا دهه ۱۹۹۰ به عنوان اصلی ترین روش درمانی طیف اوتیسم معرفی شد. در حال حاضر از روش های رفتار درمانی و گفتار درمانی برای این اختلال استفاده می شود.

علت ایجاد اختلال اوتیسم

معمولا اختلال اوتیسم در تعدادی از خانواده ها شیوع بیشتری دارد و اکثر محققان بر نقش ژنتیک در ابتلا افراد به این اختلال اتفاق نظر دارند. عوامل دیگری همچون سن بالای والدین در زمان بچه دار شدن، قرار گرفتن مادر باردار در مقابل بعضی مواد شیمیایی، مصرف الکل و داروهای ضد تشنج توسط مادر در زمان بارداری، دیابت و چاقی بیش از حد مادر احتمال ابتلا نوزاد به این اختلال را افزایش می دهند.

 طبق نظر کارشناسان بین ابتلا به این اختلال و بیماری های فنیل کتونوری درمان نشده و سرخچه نیز ارتباطی وجود دارد.

در گذشته بسیاری از مردم و کارشناسان گمان می کردند که بین ابتلا به اوتیسم در کودکان و واکسیناسیون آن ها ارتباطی وجود دارد. اما شواهدی دال بر این قضیه به دست نیامد. نتایج تحقیقات نشان می دهند که این اختلال ناشی از ناهنجاری هایی در بخش هایی از مغز بوده ک مسئول پردازش ورودی های حسی و پردازش های زبان است.

آیا بین ابتلا به اوتیسم و واکسن ها رابطه ای وجود دارد؟

پژوهش های بسیاری در این زمینه انجام شده است ولی تاکنون ارتباطی بین واکسن زدن و مبتلا شدن به اوتیسم تایید نشده است.

مجادله ارتباط بین ارتباط واکسن سرخک-اوریون-سرخچه و ابتلا به اختلال اوتیسم

در سال ۱۹۹۸ مقاله ای منتشر شد که باعث شد این تردید به وجود آید که ممکن است افراد با زدن واکسن سه گانه سرخک-اوریون-سرخچه به اختلال اوتیسم مبتلا شوند. اگر چه تعداد افرادی که در این پژوهش شرکت کردند به ۱۲ نفر می رسیدند ولی نتایج آن باعث شد که توجه همگان جلب شود.

نتایج این پژوهش موجب شد که سایر پژوهشگران نیز برای یافتن ارتباط بین دریافت واکسن و ابتلا به اوتیسم، مطالعات زیادی انجام دهند ولی هیچ یک از این تحقیقات، این نتیجه را تایید نکرد.

مجادله ارتباط تیمروزال با ابتلا به اوتیسم

با گذشت یک سال بعد از انتشار مقاله بحث برانگیز، نگرانی دیگری بین مردم به وجود آمد که آیا این بین تیمروزال (ماده موجود در واکسن ها) و ابتلا به اختلال به طیف اوتیسم رابطه ای وجود دارد یا خیر.

در تیمروزال، فلز جیوه به کار رفته است. اگر چه سطح بالایی جیوه به کلیه ها و مغز آسیب می رساند ولی در واکسن ها مقدار اندکی از آن به دلیل خاصیت میکروب کشی و قارچ کشی به کار می رود.

اگر چه دلایل کافی برای اثبات اینکه مقادیر بسیار کم این ماده، به بدن آسیب می زند، وجود نداشت ولی از سال  به ۲۰۰۱ به بعد، این ماده در واکسن های کودکان به کار نرفت.

جهت بررسی ارتباط بین تیمروزال و ابتلا به اوتیسم محققین آزمایشی طراحی کردند و کودکان را به دو گروه تحت آزمایش با این ماده و کنترل تقسیم کردند.

 همچنین در آمریکا، مرکز کنترل و پیش گیری از بیماری ها، ۹ تحقیق مختلف که به بررسی این ارتباط پرداختند را ارزیابی کرد و گفته شد که هیچ کدام از این تحقیقات، چنین ارتباطی را اثبات نمی کنند.

نوزادان در روزهای نخست باید 25 نوبت واکسن دریافت کنند، گروهی از مردم نگران بودند که دریافت این تعداد واکسن موجب پیشرفت اختلال اوتیسم می شود. اما با مقایسه دو گروه (نوزادانی که مطابق برنامه به آن ها این واکسن تزریق شد‌ و گروه کنترل که هیچ واکسنی دریافت نکردند) مشاهده شد، هیچ اختلافی در میزان شیوع این اختلال وجود ندارد.

 سرانجام در سال ۲۰۰۴ یک گزارش ۲۰۰ صفحه ای توسط کمیته بازرسی سلامت ایمن سازی در موسسه پزشکی منتشر شد که طبق آن مشخص شد هیچ ارتباطی دریافت واکسن ها و ابتلا به اختلال اوتیسم وجود ندارد.

انواع اوتیسم

روان پزشکان از گذشته تاکنون یک روش سیستماتیک برای اشاره به اختلال اوتیسم و اختلالات مشابه استفاده می کنند و به کل این اختلالات، طیف اوتیسم می گویند. بسته به شدت این علائم، این اختلالات را به سه گروه تقسیم می کنند.

اصطلاح اختلال فراگیر رشد در گذشته مورد استفاده قرار می گرفت ولی اکنون کاربردی ندارد. چنان چه در گذشته به یک کودک PDD گفته می شد ولی با معیارهای جدید تشخیصی باید جز ASD قرار گیرد.

علائم ابتلا به طیف اوتیسم کدامند؟

از جمله نشانه های مشترک در انواع مختلف اوتیسم می توان ناتوانی در برقراری ارتباط و تعامل با اطرافیان را نام برد. گروهی از مبتلایان به اوتیسم نمی توانند با دیگران ارتباط برقرار کنند و تعدادی دیگر فقط در تفسیر حالت چهره و حرکات بدن اشخاص در هنگام گفت و گو با چالش مواجه هستند. به طور کلی علائم این اختلال در سه حوزه زیر بروز می کنند:

• تمایل به وسایل یا اطلاعات خاص
• عکس العمل به احساسات
• هماهنگی فیزیکی

این قبیل علائم به طور معمول در اوایل شروع این اختلال مشخص هستند. این اختلال در اغلب موارد قبل از سن سه سالگی قابل تشخیص است.

در افراد به علت طیف وسیع این اختلال، علائم ظاهری مختلفی دارند و ممکن است در زمینه برقراری ارتباط، رفتار و تعاملات آن ها با سایرین تاثیر داشته باشد. در اکثر نوزادان تا قبل رسیدن به یک سالگی علائم این اختلال واضح است و در بقیه موارد نهایتا تا ۲-۳ سالگی، اختلال اوتیسم تشخیص قطعی داده می شود.

مهارت های اجتماعی

اغلب کودکان مبتلا به این اختلال، زمانی که می خواهند با اطرافیان ارتباط برقرار کنند، با چالش مواجه می شوند و یکی از رایج ترین علائم این اختلال مشکلات آن ها در مهارت های اجتماعی است.

برخی از این کودکان تمایل دارند با دیگران ارتباط نزدیکی برقرار کنند ولی از چگونگی انجام آن آگاهی ندارند. زمانی که کودک در سن 10-8 ماهگی قرار دارد، تعدادی از این علائم اجتماعی را بروز می دهد. از این نشانه ها هشدار دهنده می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• کودک یک ساله زمانی که اسم خود را از اطرافیان می شنود، هیچ عکس العملی بروز نمی دهد‌.
• تمایلی به انجام بازی های گروهی و یا اشتراک وسایل بازی نشان نمی دهد.
• تمایل به هم صحبتی با دیگران نداشته و دوست دارد تنها باشد.
• از برقراری تماس چشمی اجتناب می کند‌‌.
• نسبت به لمس جسمی واکنش های خاصی بروز می دهد.
• تمایلی به دلداری اطرافیان در زمان ناراحتی ندارد.
• درک احساسات دیگران برای او بسیار سخت است.
• زمانی که اطرافیان سعی می کنند او را در راه رفتن و ایستادن کمک کنند، همکاری نمی کند.

ارتباط های کلامی

حدود ۴۰ درصد از کودکان اوتیسمی قادر نیستند حرف بزنند و بین ۳۰-۲۵ درصد از آن ها در سنین پایین، تعدادی از مهارت های گفتاری را یاد می گیرند ولی با گذشت زمان، آن ها را از دست می دهند. گروه دیگری از این کودکان حرف زدن را دیرتر از سایر هم سن و سالان شروع می کنند. اغلب مبتلایان به این اختلال در زمینه گفتاری با مشکلاتی مواجه هستند همچون:

• اغلب دچار تاخیر در گفتار و یادگیری مهارت های حرف زدن هستند.
• صدای یکنواخت و لحنی زمخت دارند‌.
• تکرار کلمات و عبارات در حرف زدن آن ها دیده می شود.
• از ضمایر به شکل درست استفاده نمی کنند، به عنوان مثال به جای من، تو را به کار می برند.
• قادر نیستند از زبان اشاره استفاده کنند.
• نمی توانند کنایه، شوخی و ضرب المثل را در حرف های دیگران بفهمند‌.

الگوهای رفتاری

این کودکان معمولا رفتاری غیر معمول و سلایق خاصی دارند. به عنوان مثال:

• رفتارهای تکراری همچون تکان دادن دست، پریدن و چرخیدن در حرکات آن ها مشاهده می شود.
• انجام رفتارهای بیش از حد و حرکات مداوم (قدم زدن) در این کودکان شایع است.
• به فعالیت ها یا وسایل خاص علاقه بسیاری دارند.
• دوست دارند کارهای خود را به شکل روتین و طبق روال مشخص و همیشگی انجام دهند و هر گونه تغییر در این برنامه ها باعث ناراحتی شدید آن ها می شود.
• نسبت به لمس، نور و صدا حساسیت بالایی دارند‌‌.
• تمایلی به شرکت در بازی های وانمودی یا تقلید رفتار اطرافیان ندارند.
• هر غذایی را نمی خورند و در اکثر مواقع از غذاها بهانه می گیرند.
• در رفتار آن ها، ناهماهنگی و شلختگی مشهود است.
• معمولا رفتار های تکانشگری (انجام فعالیت بدون فکر) انجام می دهند.
• نسبت به خود و یا دیگران رفتار خشونت آمیز بروز می دهند.

کشف نشانه های اختلال اوتیسم

در صورتی که خانواده ها زودتر برای درمان اختلال اوتیسم اقدام کنند، میزان موفقیت روش های درمانی افزایش می یابد. بنابراین نیاز است که علائم هشدار دهنده ابتلا به این اختلال جدی گرفته شود در صورتی که مراحل رشدی در کودکان دیده نشد و یا با تاخیر رخ داد نیاز است که با پزشک متخصص مشورت گردد. از جمله این علائم طبیعی در کودکان می توان به موارد زیر اشاره کرد‌:

• لبخند زدن نوزاد در سن ۶ ماهگی
• تقلید کردن حالت صورت و صداهای اطراف در سن ۹ ماهگی
• انجام حرکاتی مانند تکان دادن دست یا حرکات اشاره ای در سن ۱۴ ماهگی
• حرف زدن به شکل تک کلمه ای در ۱۶ ماهگی و به کار بردن جملات ۲ کلمه ای یا بیشتر در سن ۲ سالگی
• انجام دادن بازی های تقلیدی در سن ۱۸ ماهگی

روش تشخیص اوتیسم توسط پزشکان

‌چنان چه اختلال اوتیسم در کودکان در سن کم تشخیص داده شود، میزان موفقیت روش های درمانی افزایش یافته و زندگی آن  ها سریعتر به سمت طبیعی تر شدن می رود.

 برای شناسایی این اختلال هیچ تست آزمایشگاهی وجود نداشته و پزشکان با دیدن رفتار کودک و شرح حال آن ها از سمت والدین نظر قطعی می دهند.

همانطور که اشاره شد این اختلال طیف وسیعی دارد و برخی از کودکان به طیف شدید آن مبتلا هستند و گروهی دیگر از نظر هوش معمولی هستند و می توانند زندگی مستقلی را تشکیل دهند. متخصص اطفال طی تشخیص دو مرحله ای به ارزیابی رفتار کودکان می پردازند‌.

بررسی و معاینه کودک

برای تشخیص ابتلا به اوتیسم نیاز است که متخصصان رفتار اطفال کودک را در سنین ۱۸ و ۲۴ ماهگی ببینند و با او حرف بزنند.

همچنین اطلاعاتی که پدر و مادرها درباره سابقه خانوادگی ابتلا به این اختلال و نحوه رشد و رفتار کودک به پزشک می دهند برای تشخیص قطعی بسیار کمک کننده است. معمولا پزشک سوالاتی از این دست از والدین می پرسد:

• آیا کودک توانسته در ۶ ماهگی لبخند بزند؟
• در سن ۹ ماهگی کودک قادر به تقلید صداها و حالت چهره افراد بوده است؟
• در سن یک سالگی، کودک رفتار مبنی بر تولید صدا انجام داده است؟
• به انجام رفتارهای غیر طبیعی و تکراری می پردازد؟
• از برقراری تماس چشمی با دیگران خودداری می کند؟
• می تواند با دیگران ارتباط گرفته و با همسن و سالان خود دوستی کند؟
• نسبت به اتفاقات پیرامون توجهی دارد؟
• از صدایی یکنواخت برخوردار است؟
• قادر به درک حالات، احساسات و پیام های دیگران هست؟
• حساسیتی به نور، صدا یا دمای محیط نشان می دهد؟
• با مشکلات گوارشی یا اختلالات خواب مواجه است‌؟
• تمایلی به خشم یا آزار دیگران دارد؟

پاسخ درست به این قبیل سوالات به پزشک جهت تشخیص دقیق تر اختلال اوتیسم، بسیار کمک می کند. چنان چه در بررسی های صورت گرفته، مشخص شد که مشکلی وجود ندارد، ارزیابی پایان می گیرد ولی در صورتی که مشاهده مشکل، نیاز است که کودک برای انجام آزمایشات مختلف توسط متخصص های دیگر نیز ویزیت گردد.

سایر آزمایشات جهت تشحیص اختلال اوتیسم

در صورتی که نیاز باشد از کودک آزمایشات دیگری نیز گرفته شود، سایر متخصصان همچون متخصص اطفال، پاتولوژیت، گفتار درمان، کار درمانگر و متخصص اعصاب باید حضور داشته باشند.

 این بررسی ها به این دلیل صورت می گیرد تا میزان توانایی های مهارت های زبانی، سطح شناختی کودک و انجام کارهای روزمره همچون غذاخوردن، لباس پوشیدن و... مشخص گردد.

زمانی می توان اختلاف اوتیسم را در کودکان تشخیص قطعی داد که در زمینه های زیر با مشکلاتی مواجه باشد:

مشکلاتی در زمینه برقراری ارتباط و تعاملات اجتماعی

اغلب کودکان مبتلا به اوتیسم مشکلاتی در زمینه ایجاد ارتباط با دیگران، درک علائم اجتماعی، برقراری تماس چشمی دارند.

 این کودکان معمولا دیرتر از سایر کودکان مهارت های گفتاری را به دست می آورند و همچنین برای انجام مهارت های ماهیچه ای جهت انجام فعالیت هایی همچون ورزش، کشیدن نقاشی و نوشتن با چالش مواجه هستند.

الگوهای رفتاری محدود و تکراری

در رفتار کودکان اوتیسمی اغلب حرکات نوسانی بدن و تکرار عبارات دیده می شود. آن ها وابستگی بسیاری نیز به روال ثابت دارند و هرگونه تغییرات در عادات، ناراحتی  و خشم آن ها را در پی دارد. همچنین کودکان اوتیسمی معمولا به موضوعات خاصی دقت و تمرکز زیادی نشان می دهند.

درمان اوتیسم

اوتیسم از جمله اختلالاتی است که طیف وسیعی داشته و روش های درمان آن وابسته به نیازهای هر شخص است. در برخی افراد نیاز است که روش های درمانی به کار گرفته شود تا گفتار، رفتار و سایر مشکلات آن ها رفع شود. روش های درمانی به طور کلی در گروه های زیر طبقه بندی می شوند:

• درمان های رفتاری و ارتباطی
• درمان های دارویی و رژیم غذایی
• استفاده از روش های مکمل همچون موسیقی درمانی یا هنر درمانی

درمان اولیه این اختلال معمولا شامل چند حوزه رفتاری، برقراری ارتباط، انسجام حسی و توسعه مهارت های اجتماعی است. برای درمان بهتر نیاز است که پدر و مادرها، معلمین و متخصصان آموزشی و پزشکان با یکدیگر همکاری داشته باشند.

تحلیل رفتار کاربردی ( ABA)

این روش در محیط های آموزشی و کلینیک ها به کار گرفته می شود تا کودکان رفتارهای مثبت را آموخته و رفتارهای منفی را انجام ندهند. ABA باعث تقویت و بهبود سایر مهارت های شخصی می شود و در موقعیت های مختلف از روش های مختلف استفاده می گردد که عبارت اند از.

آموزش های آزمایش مجزا (DTT)

در این روش، دروس ساده و حمایت های مثبت به کار می رود‌.

آموزش پاسخ محور (PRT)

استفاده از این روش، تقویت انگیزه جهت آموزش و برقراری ارتباط را به دنبال دارد.

مداخله رفتاری فشرده اولیه (EIBI)

استفاده از این روش برای کودکان کمتر از ۵ سال نتایج بسیار خوبی دارد.

مداخله رفتاری شفاهی (VBI)

این روش بر بهبود مهارت های گفتاری تمرکز دارد.

درمان و آموزش کودکان مبتلا به اوتیسم و کودکان دارای نقض ارتباطی وابسته (TEACCH)

در این روش، جهت آموزش مهارت های روزمره همچون پوشیدن لباس از علائم بصری مانند کارت های دارای عکس به کار گرفته می شود. حتما باید اطلاعات به بخش های کوچکتر تقسیم گردند تا کودک به آسانی آن ها را بیاموزد.

سیستم ارتباطی تبادل تصاویر (PECS)

در این روش، نمادها جایگزین کارت های عکس دار شده اند و کودک می آموزد که پرسش هایی را مطرح کند و با کمک این نمادها با دیگران ارتباط بگیرد‌.

کاردرمانی

این روش درمانی به کودکان می آموزد که چگونه مهارت های روزمره همچون لباس پوشیدن‌، غذا خوردن و... را بیاموزند و با دیگران بتوانند ارتباط بگیرند تا مستقل شوند.

درمان انسجام حسی

بسیاری از این کودکان حساسیت بالایی نسبت به شنیدن صدا و لمس شدن دارند. این روش درمانی به آن ها کمک کرده تا بیاموزند چگونه به اطلاعات حسی واکنش دهند.

درمان های رژیمی و دارویی

 استفاده از داروها به کودکان کمک می کند که فعالیت های مرتبط با درمان های رفتاری و گفتاری را بهتر انجام دهند. معمولا جهت رفع اضطراب، اختلالات توجه، بیش فعالی و افسردگی داروهایی به کودک داده می شود.

همچنین مشخص شده که اغلب کودکان اوتیسمی  در برخی از ویتامین ها و مواد معدنی دچار کمبود هستند، اگرچه این کمبود ها عامل ایجاد این اختلال محسوب نمی شوند ولی تحقیقات مختلف اثبات کرده اند که مصرف مکمل های تغذیه ای، علائم این اختلال را کاهش می دهد.

 از جمله این مکمل ها می توان به ویتامین B و منیزیم اشاره کرد. در مواردی نیز دیده شده که آلرژن ها باعث تشدید علائم این اختلال می شوند، حذف این گونه مواد تاثیر زیادی بر بهبود علائم اوتیسم دارد.

داروهای مورد استفاده در درمان علائم اوتیسم

تاکنون هیچ روش درمانی قطعی برای این اختلال کشف نشده است ولی اغلب پزشکان برای رفع مشکلات جانبی آن ها همچون افسردگی، تشنج، اختلالات خواب و مشکلات توجه داروهایی را تجویز می کنند. چنان چه درمان های دارویی با درمان های رفتاری ترکیب شوند، نتیجه بهتری به دست می آید. از جمله داروهای تجویزی می توان ریسپریدون، مهار کننده های باز جذب سروتونین (SSRIs)، داروهای ضد اضطراب و داروهای محرک را نام برد.

درمان مکمل

استفاده از این روش های درمانی باعث بهبود یادگیری و مهارت های ارتباطی در مبتلایان به اختلال اوتیسم می شود‌‌. از جمله این درمان ها می توان موسیقی درمانی، حیوان درمانی مثل اسب سواری را نام برد.

تغذیه

پزشکان برای افراد مبتلا به اختلال اوتیسم، استفاده ار رژیم غذایی خاصی را پیشنهاد نمی کنند. اما نیاز است که رژیم غذایی مناسبی در اختیار آن ها قرار گیرد. اغلب کودکان اوتیسمی نسبت به غذایی که می خورند، حساسیت بالایی دارند و مشخص شده که حذف گلوتن و کازئین از رژیم غذایی آن ها موجب بهبود علائم این اختلال می شود.

 این کودکان معمولا دارای اختلالاتی در زمینه غذا خوردن هستند مانند مشکل بلع و هضم، حساسیت به آلرژن ها، مقاومت در برابر خوردن غذا.

مصرف مکمل ها

طبق نتایج تحقیقات صورت گرفته مشخص شده که مصرف مکمل ها، باعث تقویت و بهبود علائم این اختلال می شود. به عنوان مثال:

اسیدهای چرب

مصرف اسیدهای چرب همچون امگا 3 و امگا 6 ، موجب توسعه مغز و سیستم ایمنی شخص می شود.  برای تامین امگا 3 مورد نیاز بدن باید غذاهای دریایی را مصرف کرد. هم چنین خوردن گوشت، تخم مرغ‌، لبنیات و روغن های گیاهی موجب رفع نیاز اشخاص به امگا 6 می گردد.

پروبیوتیک ها

باکتری های مفید به عمل هضم، کنترل تورم و التهاب کمک می کنند. محل زندگی این باکتری ها دستگاه گوارش بوده، هر چند با مصرف مکمل های پروبیوتیکی نیز می توان این میکروب های مفید را به دست آورد.

ویتامین ها و مواد معدنی

کودکان مبتلا به اوتیسم به دلیل حساسیت بالایی که در مصرف غذاها دارند اغلب از مقادیر کمی از ویتامین ها و مواد معدنی برخوردار هستند. استفاده از این مکمل ها موجب تعادل در سیستم بدنی کودک شده و مواد مغذی مورد نیاز آن ها را نیز تامین می کند.

پیشگیری از بروز اختلال اوتیسم امکان پذیر است؟

علم پزشکی تاکنون علت دقیق ابتلا به این اختلال را کشف نکرده است اما نقش ژنتیک و توارث ژنی در ابتلا به این اختلال پررنگ است. هم چنین کارشناسان احتمال می دهند در صورتی که در دوران بارداری، مادر در معرض مواد شیمیایی خاصی قرار گیرد، نوزاد ممکن است به این اختلال دچار شود. اگرچه پیشگیری از ابتلا شدن کودک به اختلال اوتیسم امکان پذیر نیست ولی تغییر سبک زندگی موجب کاهش خطر ابتلا می شود.

زندگی سالم: برای داشتن یک زندگی سالم حتما باید مادر نسبت به انجام چکاب های ماهانه، مصرف رژیم غذایی، حرکات ورزشی، مراقبت های قبل از زایمان و مصرف ویتامین ها حساسیت لازم را داشته و پیگیر باشد.

عدم مصرف دارو در زمان بارداری: مادران در دوران بارداری باید قبل از خوردن داروها به ویژه داروهای ضد تشنج با پزشک متخصص مشورت کنند.

عدم مصرف الکل: مصرف الکل در دوران بارداری نباید صورت گیرد و اثرات بسیار مخربی بر سلامتی جنین دارد.

درمان مشکلات سلامتی: چنان چه شخصی به بیماری های سلیاک یا فنیل کتونوری ابتلا دارد، باید به توصیه های پزشک جهت کنترل آن ها عمل کند.

انجام واکسیناسیون: تزریق واکسن سرخچه (سرخک آلمانی) قبل از حاملگی باید صورت گیرد و انجام این کار باعث پیشگیری از ابتلا به اوتیسم مرتبط با سرخچه می شود.

اختلالات اوتیسم در افراد بزرگسال

ابتلا به اختلال اوتیسم معمولا در سنین کودکی و قبل از ۵ سالگی تشخیص داده می شود. والدین اغلب با دیدن علائم هشدار دهنده همچون عدم برقراری تماس چشمی، انجام حرکات تکراری و مباحث حسی کودک را برای ارزیابی دقیق تر نزد متخصص اطفال می برند. در صورتی که شخص بزرگسال به تازگی متوجه این اختلال شده است احتمال دارد که در ابتدا فقط علائم خفیفی داشته که شناسایی درست صورت نگرفته است.

گروهی از بزرگسالان با مشاهده اختلال اوتیسم در یکی از اعضا خانواده به دنبال تشخیص این اختلال در خود می گردند و تعدادی دیگر نیز زمانی که برای بیماری دیگری مراجعه می کنند از ابتلای خود به این وضعیت آگاه می شوند.

 اغلب تشخیص این اختلال در افراد بزرگسال به سختی انجام می گیرد، به دلیل اینکه آزمایش و آزمون خود ارزیابی برای آن ها وجود نداشته و هم چنین بزرگسالان می توانند به راحتی علائم خود را کنترل کنند.

میزان شیوع اوتیسم

طبق گزارش منتشر شده در سال ۲۰۱۸ از مرکز کنترل و پیش گیری، میزان شیوع اختلال اوتیسم در بین کودکان آمریکایی، از هر ۵۹ تولد، یک کودک مبتلا اعلام شد.

 میزان مبتلایان در کل جهان به گفته سازمان جهانی بهداشت از هر ۱۶۰ نفر تولد، یک کودک است. در ایران نیز میزان فراوانی افراد اوتیسمی، از هر ۱۵۰ تولد یک مورد گفته شده است.

طیف اوتیسم چیست؟

علائم اوتیسم در کودکان ۳ ساله

برخی از نشانه هایی که در رفتار کودکان اوتیسمی مشهود است در کودکان سالم نیز دیده می شود. به همین دلیل شناسایی کودکان مبتلا به اختلال طیف اوتیسم کار آسانی نیست.

طبق نظر کارشناسان تشخیص قطعی این اختلال تا قبل از سن 3 سالگی کودکان امکان پذیر نیست و نیاز است که والدین تا قبل از این سن، با دیدن برخی از علائم هشدار دهنده اختلال اوتیسم، کودک خود را جهت ارزیابی دقیق تر نزد پزشک متخصص ببرند.

حتما باید خانواده ها علائم هشدار دهنده این اختلال را جدی بگیرند و در سن طلایی برای درمان اقدام کنند تا میزان موفقیت روش های درمانی افزایش یابد. در این مقاله به برخی از علائم هشدار دهنده اختلال طیف اوتیسم در کودکان 3 سال به بالا اشاره شده است.

• کودکان مبتلا به طیف اوتیسم معمولا با تاخیر در حرف زدن مواجه می شوند و قادر نیستند نیازهای خود را به آسانی بیان کنند. تعدادی از این کودکان هرگز حرف نمی زنند ولی گروهی دیگر اگر چه به تاخیر گفتاری دچار هستند ولی نمی توانند به خوبی در یک گفت و گو شرکت کنند.
• الگوهای تکلم غیر معمول در این کودکان مشاهده می شود. اغلب به شکل مکث دار و با صدایی بلند و یا لحنی یکنواخت حرف زده و معمولا از تک واژه ها به جای عبارات کامل استفاده می کنند. همچنین زمانی که از آن ها سوالی پرسیده می شود، همان سوال را به جای جواب تکرار می کنند.
• کودکان اوتیسمی توجهی به حرف های دیگران ندارند و نسبت به صدا زدن اسم خود توسط اطرافیان واکنشی بروز نمی دهند. همچنین رفتارهای ناگهانی همچون خنده، گریه و فریاد زدن در رفتار آن ها مشهود است.
• این کودکان معمولا با تمرکز و دقت خاصی اشیا و یا یکی از خصوصیات آن ها را دنبال می کنند.
• کودکان مبتلا به طیف اوتیسم، تقلیدهای محدودی را انجام می دهند و به ندرت برخی از رفتارهای والدین را تکرار می کنند و معمولا هیچ تمایلی برای شرکت در بازی های همچون خاله بازی نشان نمی دهند.
• اغلب دوست دارند که به تنهایی بازی کنند و تمایلی برای شرکت در بازی های نوبتی و اشتراک اسباب بازی های خود ندارند.
• این کودکان به انجام کارهای روتین و یکنواخت عادت دارند و به سختی تغییرات می پذیرند. به طور مثال چنان چه مسیر همیشگی که از منزل به مهدکودک می روند دچار تغییر شود، به شدت ناراحت شده و بهانه جویی می کنند.
• کودکان مبتلا به اوتیسم سخت گیری وسواس گونه نسبت به غذاهایی که می خورند، نشان می دهند.
• این کودکان معمولا به شکل غیر معمول با وسایل یا اسباب بازی ها به بازی می پردازند به طوری که دیده شده ساعات طولانی را جهت مرتب کردن و نظم بخشیدن به این وسایل اختصاص می دهند.
• در مواردی دیده شده که کودکان اوتیسمی به شکل ناخودآگاه به خود ضربه می زنند و یا دستان خود را گاز می گیرند.
• در کودکان اوتیسمی انجام رفتارهای تکراری همچون ضربه زدن به خود یا حرکات مداوم دست ها به طرفین رایج است.
• این کودکان در برابر تحریکات بیرونی حساسیت بالایی دارند. در مواردی دیده شده که در برابر پوشیدن لباس های خاص، تماس فیزیکی و خوردن برخی از غذاها به شدت مقاومت می کنند و حتی سر و صدا نیز به راه می اندازند.
• کودکان مبتلا به اوتیسم در برابر احساس درد نیز رفتارهای متناقضی بروز می دهند به عنوان مثال ممکن است در مواقعی که صدای بلند می شنوند، گوش های خود را با دست بگیرند اما متوجه زخم بدن خود نگردند.
• این کودکان در برابر احساس ترس نیز واکنش های مختلفی نشان می دهند. آن ها در مواقعی که نیاز است، هیچ گونه احساس ترسی ندارند ولی در مواقع غیر لزوم به شدت می ترسند. به عنوان مثال امکان دارد که از دیدن وسایل معمولی بترسند ولی در مقابل ارتفاع ترسی نشان نمی دهند.
• اختلالات خواب در کودکان اوتیسمی شایع است از جمله این مشکلات می توان به سختی به خواب رفتن و بیداری های مکرر در طول شب اشاره کرد.
• در کودکان اوتیسمی مشکلات رفتاری همچون لجبازی، بیش فعالی، بی نظمی و پرخاشگری نیز دیده می شود.
• این کودکان قادر به درک حالات و حرکات چهره افراد نیستند و نمی توانند افکار، احساسات و اهداف دیگران را در موقع صحبت به خوبی متوجه شوند. این امر موجب می شود این کودکان نتوانند با دیگران ارتباط درستی برقرار کنند و سرخورده می شوند.
• کودکان اوتیسمی معمولا از نقص ژنتیکی همچون سندرم ایکس شکننده، سندرم آنجلمن، اختلال کروموزوم 15 و تصلب دکمه ای نیز رنج می برند که بر عملکرد و رشد مغزی آن ها تاثیر زیادی دارد.
• مشکلات گوارشی همچون یبوست، اسهال مزمن و بیماری های التهاب روده ای در کودکان اوتیسمی شیوع بالایی دارد که باعث تغییرات رفتاری همچون تکان دادن دست ها، کوبیدن سر و .... در آن ها شده تا خشم و تهاجم خود را تخلیه کنند.
• اختلالات تشنجی به ویژه صرع، تشنج تونیک-کلونیک، تشنج غایب و ... در این کودکان زیاد دیده می شود.
• تعدادی از این کودکان به خوردن چیزهای غیر خوراکی تمایل دارند. بروز چنین رفتاری برای کودکان 18 تا 24 ماهه امری طبیعی محسوب می شود ولی کودکان اوتیسمی و دیگر مبتلایان به اختلالات رشدی با افزایش سن نیز خاک، گل یا گچ می خورند. به این رفتار پیکا یا هرزه خواری گفته می شود.

اگر چه بسیاری از این علائم، نشان دهنده ابتلا کودکان 3 سال به بالا به اختلال طیف اوتیسم محسوب می شود اما تشخیص نهایی باید توسط پزشک متخصص صورت گیرد. زیرا تعداد زیادی از این علائم در کودکان سالم نیز وجود دارد و طبیعی است و یا این علائم ممکن است نشان دهنده ابتلا به یک بیماری دیگر باشد. بنابراین ملاک تشخیص اختلال اوتیسم، ارزیابی رفتار کودک توسط پزشک متخصص است.

علائم اوتیسم در کودکان 3 ساله

بیماری اوتیسم چیست + علت، علائم و درمان اوتیسم

اگر تا بدینجا با سایت موسسه فرزندان برتر آشنا باشید، این موسسه در زمینه درمان کودکان اوتیسم و بیش فعال بدون دارو فعالیت های گسترده ای انجام می دهد، به همین دلیل برای ارتباط بهتر با خانواده های عزیز اقدام به تولید محتوای مناسب در حوزه های بیش فعالی و اوتیسم کرده است که امیدواریم با بازخوردهای شما عزیزان هر روز بهتر از روز قبل باشد.

جدول راهنمای محتوای اوتیسم

• تاریخچه اوتیسم
• تعریف اوتیسم
• اختلال اوتیسم چیست؟
• دلایل اوتیسم
  • مشکلات ژنتیکی
  • عوامل طبیعی
  • مصرف داروها در زمان بارداری
  • دیابت و فقر آهن مادر
  • سن والدین برای بچه دار شدن
• انواع اوتیسم
• سندرم آسپرگر
• اختلال فراگیر رشد یا PDD
• اختلال از هم گسیختگی کودکی
• سندرم رت
• خصوصیات اوتیسم
• علت اختلال اوتیسم چیست؟
• علائم و نشانه های اوتیسم در کودکان
  • دسته اول علائم و نشانه های اوتیسم
  • دسته دوم علائم و نشانه های اوتیسم
  • دسته سوم علائم و نشانه های اوتیسم
• بررسی و معاینه کودک اوتیسم
• آزمایشات مورد نیاز برای تشخیص اوتیسم
• درمان اختلال اوتیسم
• تحلیل رفتار کاربردی
• رویکرد مبتنی بر روابط و تفاوت های فردی و توسعه ای
• سیستم ارتباطی تبادل تصاویر
• درمان انسجام حسی
• درمان های رژیمی و دارویی
• داروهای درمان اوتیسم
  • درمان های مکمل
  • تغذیه
  • رژیم های غذایی
  • اهمیت مکمل ها
  • اسیدهای چرب
  • پرو بیوتیک
  • ویتامین ها و مواد معدنی
• آیا پیشگیری از اختلال اوتیسم امکان پذیر است؟
• آیا افراد بالغ نیز به اختلال اوتیسم مبتلا می شوند؟
• میزان شیوع اختلال اوتیسم
• آیا رابطه ای بین واکسن ها و ابتلا به اوتیسم وجود دارد؟
• مطالعه ارتباط تیمروزال با اوتیسم

تاریخچه اوتیسم

از اصطلاح اوتیسم برای نخستین بار، در اوایل دهه ۱۹۰۰ برای معرفی طیف وسیعی از مشکلات عصبی-روان شناختی استفاده گردید. از جمله سوالاتی که در این مورد وجود دارد این است که:

 این اصطلاح از کجا به وجود آمد؟ چگونه علم و آگاهی مردم راجع به اختلال اوتیسم، افزایش یافت؟

اصطلاح اوتیسم از کلمه یونانی اوتوس (autos) که به معنای خویش است گرفته شده و به وضعیتی اشاره دارد که شخص از ارتباط های اجتماعی کنار گذاشته شده است.

اولین شخصی که از این اصطلاح استفاده کرد، یک روان پزشک اهل سوئیس به نام یوجین بلولر بود. نخستین بار ایشان در سال ۱۹۱۱ برای اشاره به برخی علائم و نشانه هایی که به اسیکزوفرنی مرتبط بود، از این واژه استفاده کرد.

 محققان آمریکایی نیز در دهه ۱۹۴۰ برای اشاره به کودکان دارای مشکلات و اختلالات عاطفی و یا اجتماعی اصطلاح اوتیسم را به کار بردند. همچنین لئو کانر پزشکی از دانشگاه جان هاپکینز، این واژه را برای تشریح رفتار کودکان انزوا طلب استفاده نمود. دانشمندی اهل آلمان بنام هانس آسپرگر در این زمان اختلال مشابهی بنام سندرم آسپرگر را شناسایی و نام گذاری کرد.

تا دهه ۱۹۶۰ بسیاری از پزشکان اوتیسم و اسکیزوفرنی را وضعیت مشابهی تلقی می کردند ولی با گذشت زمان اطلاعات پزشکان راجع به اوتیسم کودکان افزایش یافت.

در زمان ۱۹۶۰ تا ۱۹۷۰ تمرکز پژوهش های درمانی اوتیسم بر روی داروهایی مانند LSD ، شوک الکتریکی و روش های تغییر رفتاری بود. منظور از روش های تغییر رفتاری استفاده از تکنیک درد و تنبیه است. روش های درمان رفتاری و استفاده از محیط های یادگیری کنترل شده در دهه ۱۹۸۰ تا دهه ۱۹۹۰ به عنوان روش اصلی برای بهبود اوتیسم و علائم آن استفاده می شد.

تعریف مختصری از اوتیسم

اوتیسم یک نوع اختلال رشدی- مغزی محسوب شده که توسط اختلالات مهارت های اجتماعی، ارتباطات و همچنین رفتارهای تکراری و ویژه تقسیم می گردد. بروز علائم اختلال اوتیسم قبل از سن سه سالگی کودک رخ داده و  بیشتر قسمت های مغزی تحت تاثیر اوتیسم  دچار آسیب می شوند ولی نحوه رخ دادن آن تاکنون مشخص نشده است.

سندرم آسپرگر و (PDD-NOS) جز اختلالات طیف اوتیسم بوده که با علائم و نشانه های کمتری همراه هستند.

عوامل ژنتیکی بر بروز این اختلال تاثیر داشته و تقابل بین ژنی ( گروهی از ژن ها ) و جهش های ژنی از جمله این عوامل محسوب می شوند همچنین در موارد نادری نیز این اختلال در اثر آسیب هایی که در دوره رشد رخ می دهد، ایجاد می گردد.

 از این عوامل به فلزات سنگین موجود در جو، آلودگی های محیطی و استفاده از حشره کش ها می توان اشاره کرد. در گذشته فرضیه ای مطرح شد که واکسن های دوران کودکی نیز در ابتلا به این اختلال تاثیر دارد که اکنون به دلیل نبود شواهد کافی رد شده است.

طبق آمارها میزان ابتلا به اوتیسم، شش در هزار اعلام شده است و در مردان شیوع بیشتری دارد و مشاهده شده که از سال ۱۹۸۰ میلادی تا به امروز، افراد بیشتری مبتلا شده اند. شاید یکی از دلایل آن بهتر شدن تشخیص آیتم های بالینی باشد ولی در اینکه آیا شیوع آن نیز تغییری ایجاد شده است یا خیر تردید وجود دارد.

والدین حتما باید در دو سال ابتدایی زندگی کودک به علائم و شواهد رفتاری او دقت کنند. در صورت تشحیص به موقع با استفاده از روش های مداخلات رفتاری-شناختی می توان به کودک در کسب مهارت های ارتباطی، اجتماعی و حمایت های فردی کمک کرد.

 خوشبختانه فرهنگ برخورد با اختلال اوتیسم بهبود یافته است. به نحوی که بسیاری به دنبال درمان درست و ویژه هستند و عده ای دیگر معتقدند که اوتیسم یک تفاوت رفتاری محسوب می شود و نه یک اختلال ویرانگر.

در برخی افراد مبتلا به اوتیسم مهارت هایی مانند طراحی، نواختن موسیقی، یاد گرفتن مسائل سخت و هوش متوسط رو به بالا نیز دیده می شود.

اختلال اوتیسم چیست؟

به نوعی از اختلال رشدی ( از نوع تعاملات اجتماعی ) اوتیسم یا درخود ماندگی می گویند. مشخصه اوتیسم، رفتارهای ارتباطی و کلامی غیر طبیعی بوده که دلیل بروز این اختلال تاکنون به درستی شناخته نشده است و تا قبل از سه سالگی علائم ابتلا به این اختلال در کودک قابل مشاهده خواهد بود.

 اوتیسیک یا درخود مانده اصطلاحی است که برای مبتلایان به این اختلال به کار می رود. طبق آمارها در بین پسران این اختلال شیوع بیشتری نسبت به دختران دارد.

وضعیت اقتصادی، اجتماعی، سبک زندگی و میزان تحصیلات پدر و مادر تاثیری بر ابتلا کودک به اوتیسم ندارند. این اختلال بر رشد طبیعی مغز در قسمت تعاملات اجتماعی و مهارت های ارتباطی شخص اثر داشته و از مشکلات اصلی افراد مبتلا به اوتیسم، ناتوانی در برقراری ارتباطات کلامی و غیر کلامی، تعاملات اجتماعی و فعالیت های مرتبط با بازی می توان اشاره کرد.

 شخص درگیر این اختلال به سختی می تواند با دیگران و دنیای بیرون ارتباط برقرار نماید حتی در برخی از موارد، شخص رفتار آزار دهنده و پرخاشگرانه از خود نشان می دهد. حرکات تکراری (دست زدن، پریدن) و پاسخ های غیرطبیعی به دیگران، وابستگی به اشیا و مقاومت در برابر تغییرات ناگهانی از دیگر علائم  قابل مشاهده در افراد مبتلا به اوتیسم است.

همچنین ممکن است که فرد اوتیسیک، در حواس پنج گانه ( بینایی، شنوایی، زبانی، بویایی و چشایی ) حساسیت های غیرطبیعی داشته باشد.

گفته شده میزان شیوع ابتلا به اوتیسم از هر ۶۰ تا ۷۰ تولد زنده یک نفر است. طبق نظر کارشناسان زندگی ماشینی و عوامل ناشی از آن همچون استرس و اضطراب باعث مسیر صعودی شیوع بین مردم خواهد شد. طبق یک پژوهشی که صورت گرفت، مشاهده گردید در بین مادران باردار که دارای اضافه وزن و مبتلا به دیابت بودند، میزان ابتلا کودک به اختلال اوتیسیم بیشتر است.

دلایل ابتلا به اوتیسم

عامل ایجاد اختلال اوتیسم تاکنون شناخته نشده است و برای ایجاد آن نمی توان دلیل خاصی تعیین کرد. این اختلال پیچیدگی خاصی داشته و در علائم و شدت آن تنوع بالایی دیده می شود. طبق نظر کارشناسان، ژنتیک و عوامل محیطی می توانند به تنهایی سبب ایجاد اختلال اوتیسم شوند و گاه ترکیب هر دو اینها سبب بروز اوتیسم می گردد.

مشکلات ژنتیکی

برای ایجاد اوتیسم در فرد، چندین ژن متفاوت تاثیر دارند. معمولاً این اختلال در کودکان با یک اختلال ژنتیکی مانند سندرم رت یا سندرم ایکس شکننده مرتبط است.

 گاهی آسیب های ژنتیکی موجب فراهم کردن ابتلا به این اختلال شده و یا باعث بروز عوامل خطر آفرین محیطی می شوند. گروهی از آنها باعث تاثیر بر تحول مغز شده و یا بر سلول های مغزی اثر می گذارند و موجب تغییر شدت علائم این اختلال می شوند. بعضی از مشکلات، ژنی و وراثتی هستند و بعضی در اثر عوامل طبیعی ایجاد می شوند.

عوامل طبیعی

محققان نسبت به تاثیر گذاری عواملی مانند عفونت های ناشی از ویروس ها، مشکلات دوران بارداری و یا آلودگی های محیطی بر ابتلا به اوتیسم شک و تردید دارند.

مصرف داروها در زمان بارداری

زمانی که یک مادر باردار داروهایی مانند والپروئیک اسید و تالیدومید را مصرف کند، نوزاد در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به اوتیسم خواهد شد.

دیابت و فقر آهن مادر

طبق مطالعات صورت گرفته در امریکا، زمانی  که مادر با فقر آهن مواجه است، احتمال مبتلا شدن کودک به اوتیسم، پنج برابر افزایش می یابد. این اختلال نیز در فرزندان مادران دیابتی شیوع بیشتری دارد. بر طبق پژوهش های صورت گرفته، نوزاد مادرانی که از هفته ۲۶ بارداری به بعد دیابت می گیرند نسبت به سایرین ۶۳ درصد بیشتر ممکن است دچار اوتیسم گردند.

سن والدین برای بچه دار شدن

نسبت به میزان تاثیر گزاری سن پدر و مادر در ابتلا کودک به اوتیسم، شک و تردید وجود دارد. ولی محققان با توجه به اینکه با افزایش سن والدین احتمال جهش ژنی در تخمک و اسپرم آنها افزایش می یابد، تخمین می زنند که بین سن والدین و ابتلا به اوتیسم رابطه ای وجود دارد.

 زمانی که سن مادر از ۴۰ سال عبور کند، ۱۵ درصد میزان ابتلا نوزاد به این اختلال نیز بیشتر می شود. سن پایین مادر برای بارداری نیز تاثیر منفی بر سلامت کودک دارد. اگرچه سن بالای پدر تاثیر مشابه سن مادر را ندارد ولی پزشکان بیان کرده اند که  افزایش سن اسپرم ها می تواند احتمال مبتلا شدن به این اختلال را زیاد نماید. تفاوت سنی پدر و مادر نیز بر ابتلا کودک به این اختلال موثر است. طبق مطالعات صورت گرفته والدین با اختلاف سنی کم، فرزند سالم تری به دنیا می آورند.

انواع اوتیسم

اوتیسم دارای انواع مختلفی در کودکان است که در این قسمت به بررسی چند نمونه از آن ها می پردازیم:

سندرم آسپرگر

سندرم آسپرگر در حقیقت طیف ضعیفی از اختلال اوتیسم محسوب می شود. میزان هوش کودک مبتلا به سندرم آسپرگر نسبتا بالا بوده و حتی توانایی اداره امور زندگی خود را نیز دارد. این کودک قادر به تمرکز بر روی موضاعات مورد علاقه خود بوده ولی در زمینه ارتباطات اجتماعی با مشکلاتی مواجه است.

در کودکان مبتلا به سندرم آسپرگر، مشکلات گفتاری دیده نشده و این افراد در آزمون ها هوش، نمره نسبتاً خوبی کسب می کنند اما مانند کودک درگیر اوتیسم دارای مشکلات اجتماعی هستند.

اختلال فراگیر رشد یا PDD

بیماری اختلال فراگیر رشد در حقیقت همان اوتیسم غیر معمول است. در کودک دارای این نوع اختلال برخی از رفتارهای اوتیسمی دیده می شود ولی نمی توان آنها را در سایر گروه ها طبقه بندی کرد.

اختلال از هم گسیختگی کودکی

در کودک مبتلا به این اختلال در سنین قبل ار دو سالگی، توسعه طبیعی دیده می شود اما با رشد و افزایش سن بعضی از مهارت های ارتباطی و تعاملات اجتماعی او کاهش می یابد. بروز این اختلال بسیار کم و نادر است و بسیاری از کارشناسان حوزه سلامت روان برای طبقه بندی آن به عنوان یک اختلال جداگانه دچار شک و تردید هستند.

سندرم رت

سندرم رت در گذشته جز گروه اختلال طیف اوتیسم قرار می گرفت اما اکنون مشخص شده است که دلیل بروز آن عوامل ژنتیکی است. این اختلال در بین دختران شیوع بیشتری نسبت به پسران دارد. کودک درگیر این اختلال در آغاز توسعه طبیعی را طی می کند اما با گذشت زمان در مهارت های اجتماعی و ارتباطی با مشکل مواجه می گردد. حرکات تکراری دست در فاصله سنی 1 تا 4 سالگی و مشکلات شناختی جدی، از دیگر علائم  فرد درگیر اختلال سندرم رت است.

خصوصیات اوتیسم

اوتیسم نوعی اختلال بوده که تنوع بسیار بالایی دارد. این بیماری به علت اختلال در رشد مغزی به وجود آمده و در دوران نوزادی نیز قابل مشاهده است. در حالت کلی اختلال اوتیسم دارای یک دوره ثابت بدون بهبودی بوده ولی علائم آن تا دوران بزرگسالی ادامه می یابد‌.

ویژگی های عمومی اوتیسم به طور کلی به این شکل هست:

1. نقص در تعاملات اجتماعی
2. آسیب در ارتباط
3. داشتن علائق محدود و بروز رفتارهای تکراری

این سه گروه از ویژگی ها برای تشخیص اختلال اوتیسم، کمک کننده هستند در بسیاری از موارد تغذیه غیر طبیعی در افراد مبتلا به این اختلال دیده می شود ولی جهت تشخیص ضرورت ندارد.

علت اختلال اوتیسم چیست؟

با توجه به شیوع اوتیسم در برخی از خانواده ها، پژوهشگران احتمال می دهند که ترکیبات خاصی از ژن ها سبب افزایش استعداد کودک برای ابتلا به اوتیسم می شود. سن بالای پدر و مادر برای بچه دار شدن باعث افزایش احتمال ابتلا نوزاد به این اختلال می گردد. عوامل خطر سازی مانند مصرف الکل، دیابت و چاقی مادر باردار، استفاده از داروهای ضد تشنج توسط مادر سبب می شود که نوزاد به اوتیسم مبتلا شود.

 در مواردی نیز گفته شده که این اختلال با سرخچه و فنیل کتونوری درمان نشده ارتباط دارد. پژوهشگران تاکنون دلیلی برای اثبات اینکه محیط روان شناختی یک کودک و نحوه مراقبت از او موجب اختلال اوتیسم می شود پیدا نکرده اند.

طبق تحقیقاتی که صورت گرفته مشخص شده این اختلال به دلیل ناهنجاری هایی در مناطقی از مغز رخ می دهد که در آن ورودی های حسی پردازش شده و همچنین در این قسمت ها پردازش زبان نیز رخ می دهد.

از آنجایی که محتویات سایت براساس اهمیت نوشته شده اند برخی از محتویات مرتبط با علت اختلال اوتیسم که اهمیت لازم را نداشته اند، در انتهای مطلب آورده شده اند.

علائم و نشانه های اوتیسم در کودکان

چنانچه ابتلا به اوتیسم در زمان مناسب تشخیص داده شود، بهبودی علائم این بیماری سریع تر اتفاق خواهد افتاد. تشخیص اختلال اوتیسم به سادگی اتفاق نمی افتد و تست آزمایشگاهی خاصی برای آن وجود نداشته و باید پزشک برای تشخیص به رفتار کودک و صحبت والدین درباره فعالیت های او اعتنا می کند.

علائم اوتیسم به شدت متنوع و وسیع هستند. در برخی افراد درگیر این اختلال مشکلات شدید روحی و روانی دیده می شود و در مقابل عده ای هوش بسیاری دارند و می توانند حتی به شکل مستقل زندگی کنند. پزشک متخصص اطفال طی دو مرحله نسبت به ابتلا کودک به اوتیسم نظر می دهد.

دسته اول علائم و نشانه های اوتیسم

چنانچه ابتلا به اوتیسم در زمان مناسب تشخیص داده شود، بهبودی علائم این بیماری سریع تر اتفاق خواهد افتاد. تشخیص اختلال اوتیسم به سادگی اتفاق نمی افتد و تست آزمایشگاهی خاصی برای آن وجود نداشته و باید پزشک برای تشخیص به رفتار کودک و صحبت والدین درباره فعالیت های او اعتنا می کند.

 علائم اوتیسم به شدت متنوع و وسیع هستند. در برخی افراد درگیر این اختلال مشکلات شدید روحی و روانی دیده می شود و در مقابل عده ای هوش بسیاری دارند و می توانند حتی به شکل مستقل زندگی کنند. پزشک متخصص اطفال طی دو مرحله نسبت به ابتلا کودک به اوتیسم نظر می دهد.

حداقل وجود شش علامت از مواردی که در قسمت های اول و دوم و سوم بیان شده اند برای تشخیص اوتیسم الزامی است. از این شش مورد، باید حداقل دو مورد از قسمت اول و یک مورد از هر کدام از قسمت های دوم و سوم باشد.

اختلال کیفی در ارتباط های اجتماعی که حداقل با دو مورد از موارد زیر همراه است:

• ناتوانی مشخص در به کارگیری رفتارهای غیر کلامی همچون تماس چشمی، حالت چهره و وضعیت بدنی و حرکات برای برقراری تعاملات اجتماعی.
• قادر نبودن در برقراری روابط با سایر همسن و سالان بسته به سطح اختلال.
• عدم تمایل به تقسیم شادی، رغبت و یا موفقیت های خود با سایرین ( به طور مثال نشان ندادن و یا اشاره نکردن به شی مورد علاقه خود در جمع ).
• عدم تقابل هیجانی یا اجتماعی

اختلال ارتباطی که بر حسب وجود حداقل یکی از موارد زیر مشخص است:

• تاخیر یا عدم تکامل تحول زبان گفتاری ( شخص برای جبران آن حتی از روش های دیگر همچون حرکت یا حالت های چهره استفاده نمی کند).
• چنانچه شخص دارای گفتار مناسبی است، در شروع یا حفظ ارتباط کلامی با اختلال مواجه است.
• بهره بردن از زبان به شکل تکراری و یا استفاده از زبان غیر معمول
• عدم انجام بازی های کامپیوتری (وانمود کردن) و یا بازی های اجتماعی تقلیدی بسته به میزان سطح اختلال.

رفتارهای محدود، تکراری و قالبی بودن علائق و فعالیت ها بسته به وجود حداقل یکی از موارد زیر، مشخص می شود.

• داشتن دل مشغولی های خاص که فقط بر یک یا چند موضوع به شکل یکنواخت متمرکز است و شدت یا جهت نا بهنجاری دارند.
• به عادت های خاصی می چسبد.
• داشتن حرکات تکراری و قالبی خاص ( همچون پیچ دادن دست ها و یا انگشت ها یا حرکات خاص و پیچیده در تمام قسمت های بدن).
• نسبت به بعضی اجزای اشیا خاص، دل مشغولی دائمی دارد.

دسته دوم علائم و نشانه های اوتیسم

علائم ذکر شده در بالا از قاعده مند ترین علائم اوتیسم هستند اما برای پوشش کامل علائم اوتیسم در این قسمت ما علائم دیگری را نیز ذکر می کنیم.

در صورتی که برای درمان اختلال اوتیسم در زمان مناسب و بازه طلایی اقدام کرد، میزان موفقیت آن بیشتر می شود. بنابراین والدین باید نسبت به علائم و نشانه های این اختلال آگاهی لازم را به دست آورند. در صورتی که علائم به درستی تشخیص داده نشوند و یا با تاخیر مشاهده گردند، حتماً کودک باید توسط پزشک متخصص ویزیت گردد.

 از جمله کارهای که یک کودک سالم توانایی  انجام آن ها را دارد ذکر شده است:

• لبخند زدن در 6 ماهگی
• ‌قادر بودن در تقلید حالت های مختلف چهره یا صداهای مختلف در ۹ماهگی
• ایجاد حرکت هایی مانند اشاره کردن یا دست تکان دادن در ۱۴ماهگی
• حرف زدن تک کلمه ای در ۱۶ماهگی و استفاده از جملات دو کلمه ای یا بیشتر در دو سالگی
• توان انجام بازی های وانمودی در ۱۸ ماهگی

دسته سوم علائم و نشانه های اوتیسم

عدم توانایی در برقراری ارتباط و تعامل با دیگران یکی از مشخصات بارز تمامی انواع اختلال اوتیسم است. در حقیقت بسیاری از مبتلایان به اوتیسم اصلا توانایی برقراری ارتباط با دیگران را ندشته و عده ای دیگر در زمینه تفسیر زبان بدن یا حفظ یک گفت و گو با مشکل مواجه هستند.

علائم و نشانه های ابتلا به اوتیسم شامل رفتارهای غیر معمول در حوزه های زیر هستند:

• علاقه به وسایل یا اطلاعات خاصی
• عکس العمل به احساسات خود یا دیگران
• هماهنگی بدنی و فیزیکی

در زمان ابتدایی توسعه اختلال اوتیسم، این علائم را می توان مشاهده کرد. اختلال اوتیسم دارای طیف وسیعی است و در هر شخص به شکل متفاوتی بروز می یابد و تا قبل از سن سه سالگی با توجه به علائم آن، کودکان مبتلا به نوع شدید آن قابل تشخیص هستند.

تاثیر گذاری این اختلال بر روی نحوه برقرار کردن ارتباط، رفتار و تعاملات فرد مبتلا دیده می شود. همان طور که اشاره شد بروز علائم اوتیسم متفاوت بوده و از بسیار خفیف تا شدید متغیر هستند و در کودکان نحوه بروز علائم آن نسبت به بقیه متفاوت است.

در عده ای نشانه های ابتلا زمانی که کودک فقط چند ماه دارد قابل مشاهده است و برخی دیگر در ابتدای تولد تا چند ماهگی هیچ گونه علامت دال بر ابتلا به اوتیسم دیده نشده و پس از آن علائم بروز می یابند.

به طور کلی در بین حدود نیمی از کودکان مبتلا، تا قبل از سن یک سالگی علائم بیماری قابل تشخیص هستند. کودک درگیر اوتیسم در کل دوران زندگی خود، با علائم این بیماری درگیر بوده اما ممکن است که با رشد و افزایش سن، بهبودی کمی مشاهده  شود.

اما توجه داشته باشید که هرآنچه تا بدینجا درباره علائم بیش فعالی مطالعه کردید، فقط جنبه اطلاع رسانی و توضیحی داشتند و به هیچ عنوان تشخیص و درمان نباید بدون بررسی و معاینه پزشک های مربوطه انجام شود.

بررسی و معاینه کودک اوتیسم

برای تشخیص اوتیسم، گام نخست ویزیت توسط پزشک است. سنین ۱۸ و ۲۴ ماهگی هر کودکی مورد ارزیابی قرار می گیرد، حتی در صورتیکه علائم اوتیسم در او مشاهده نگردد. پزشک متخصص به بررسی رفتار کودک می پردازد و با او حرف می زند. همچنین سابقه خانوادگی ابتلا به اوتیسم در خانواده کودک بررسی کرده و اطلاعاتی درباره رشد و رفتار کودک از پدرو مادر کسب می کند مانند:

• کودک در سن ۶ ماهگی توانسته لبخند بزند؟
• در سن ۹ ماهگی کودک قادر به تقلید صدا ها و حالات چهره دیگران بوده است؟
• آیا کودک در یک سالگی می توانست صداهایی را تولید کند؟
• رفتارهای غیر طبیعی و تکراری در کودک مشاهده کرده اید؟
• می تواند تماس چشمی به درستی برقرار کند؟
• توانایی برقراری تعامل و انتقال تجربیات به دیگران را دارد؟
• عکس العملی در مقابل چیزهایی که توجه او را جلب می کند، نشان می دهد؟
• تن صدای یکنواختی دارد؟
• قادر است که واکنش های دیگران را درک کند؟
• حساسیت به نور، صدا یا دما در رفتار کودک دیده شده است؟
• اختلالاتی در خواب و یا گوارش او وجود دارد؟
• تمایل به آزار یا خشم در رفتار کودک دیده می شود؟

در غربالگری کودک پاسخ درست به این سوالات تاثیر بسیاری برای تشخیص دارد. چنانچه بعد از بررسی، مشکلی مشاهده نشد این غربالگری پایان می یابد. ولی در صورت مشاهده اختلالات توسعه ای، پزشک برای کودک آزمایش های بیشتری می نویسد.

آزمایشات برای تشخیص اوتیسم

در صورتی که کودک باید آزمایشات بیشتری بدهد، همکاری متخصصانی دیگر مانند اطفال، پاتولوژیست گفتار و زبان و کار درمانگر ضرورت دارد. همچنین در مواردی به همکاری متخصص اطفال توسعه ای و متخصص اعصاب نیاز است. این بررسی ها برای مشخص شدن مواردی مانند میزان سطح شناختی کودک، گفتار و مهارت هایی مانند خوردن غذا، حمام رفتن و... صورت می گیرد.

 تشخیص درست و نهایی اختلال کودک باید بر اساس استانداردهای راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی منتشر شده به وسیله انجمن روان پزشکی آمریکا صورت گیرد. زمانی گفته می شود یک کودک به اوتیسم مبتلا است که در زمینه های زیر ضعف هایی داشته باشد:

اول: چالش در زمینه برقراری ارتباط و مهارت های اجتماعی

کودک دارای اختلال اوتیسم با مشکلاتی در زمینه برقراری و ایجاد ارتباط با دیگران، فهم و آگاهی علائم اجتماعی، برقراری تماس چشمی و حتی صحبت کردن مواجه است. حرف زدن کودکان مبتلا به این اختلال دیرتر از بچه های سالم اتفاق می افتد. ضعف در مهارت های ماهیچه ای برای کارهایی مانند ورزش، نقاشی و نوشتن نیز دیده می شود.

دوم: الگوهای رفتاری محدود و تکراری

در رفتار کودک مبتلا به اوتیسم، حرکات نوسانی بدن یا تکرار لفظ های خاص وجود دارد، چنانچه تغییری در این روال رخ دهد کودک احساس ناراحتی می کند. این کودکان معمولاً به یک موضوع خاص علاقه زیادی نشان می دهند، همچنین با مشکلاتی در زمینه حسی مواجه هستند.

درمان اختلال اوتیسم

تا به امروز روش درمانی قطعی برای رفع اختلال اوتیسم پیدا نشده است. توانبخشی یکی از روش های درمانی بسیار کارآمد به شمار می رود.

برای ارائه سرویس درمانی به یک کودک مبتلا به اوتیسم باید به موارد زیر حتما توجه نمود:

• معاینه کودک باید حتماً توسط فوق تخصص روانپزشکی اطفال  و متخصص مغز و اعصاب صورت گیرد.
• خدمات گفتار درمانی و کار درمانی باید روزانه برای کودک فراهم گردد.
• آموزش روش های درست تقویت و مهارت های ارتباطی کودک برای والدین و مربی کودک ضروری است. این اطلاعات را می توان با مطالعه کتاب، مقاله و با شرکت در جلسات مشاوره ای آموخت.
• کارشناسان کار درمانی باید وضعیت جسمی-حرکتی کودک را بررسی کنند و جلسات کار درمانی ذهنی حتماً باید به شکل منظم انجام گیرد.
• یکی از راه های برقراری ارتباط با کودک اوتیسم، موسیقی درمانی است. برای تربیت درست کودک مبتلا به اوتیسم می توان از نقاشی و خواندن قصه مناسب سن او مناسب کرد.

به دلیل تفاوت در بروز اختلال اوتیسم در افراد مختلف، روش های درمانی نیز یکی نیستند. به طور کلی بسته به نیازهای شخص، روش های درمانی در گروه های زیر تقسیم بندی می شوند:

• درمان های رفتاری و ارتباطی
• درمان های رژیمی و پزشکی
• درمان های مکمل (مانند هنر یا موسیقی)

تحلیل رفتار کاربردی

جهت یادگیری رفتارهای مثبت و کاهش رفتارهای منفی کودک دچار اختلال، تحلیل رفتار کاربردی یکی از بهترین روش های کنترلی کودک است.

نتیجه این روش بهبودی در مهارت های بسیاری بوده و از این روش، در موقعیت های مختلف استفاده می شود، مانند:

• آموزش های آزمایش مجزا: از این نوع برای درس های ساده و حمایت های مثبت به کار می رود.
• آموزش پاسخ محور: باعث افزایش انگیزه جهت یادگیری و ارتباط با دیگران می شود.
• مداخله رفتاری فشرده اولیه: این روش برای کورک زیر ۵ سال کارایی بالایی دارد.
• مداخله رفتاری- شفاهی: تمرکز آن بر روی مهارت های گفتاری شخص است.

رویکرد مبتنی بر روابط و تفاوت های فردی و توسعه ای

فلور تایم نام دیگر این روش بوده که در آن پدر به همراه کودک برای بازی وارد شده و به فعالیت هایی که کودک علاقه دارد می پردازند. این روش موجب حمایت از رشد عاطفی و فکری کودک شده و او مهارت های ارتباطی و احساسی را سریعتر می آموزد.

 درمان و آموزش کودکان اوتیسمی و کودکان دارای نقض ارتباطی وابسته، در این روش با استفاده از کارت های تصاویر بوده که مهارت های روزانه مانند غذاخوردن، پوشیدن لباس و ... آموزش داده شده و برای یادگیری سریعتر اطلاعات به بخش های کوچکتر تفکیک می گردند.

سیستم ارتباطی تبادل تصاویر

در این روش، نمادها به جای کارت های تصاویر به کار گرفته می شوند. کودک می آموزد که پرسش هایی را مطرح کند و با این نمادها می تواند با دیگران ارتباط بگیرد.

درمان انسجام حسی

این روش برای کودکانی مناسب است که با چیزهایی مانند چراغ های روشن، صداهای خاص و یا لمس اذیت می شوند و این نوع روش درمانی باعث برخورد درست در مواجهه با این اطلاعات حسی میگردد.

درمان های رژیمی و دارویی

دارو باعث می شود که بیمار برای فعالیت هایی مانند درمان های رفتاری و گفتاری مقاومت نشان ندهد. عموماً داروهایی که برای درمان اضطراب، مشکلات، عدم توجه، افسردگی، بیش فعالی و حرکات تکانشی موثر هستند، تجویز می شود.

 اگر چه درمان اوتیسم امکان پذیر نیست و این داروها باعث می شوند که علائم ناتوانی فرد برای آموختن مهارت های یادگیری و رشد کاهش می یابد.

مطالعات مختلف کمبود ویتامین ها و مواد معدنی را در کودکان مبتلا به اوتیسم اثبات کرده اند. اگر چه کمبود این ویتامین ها عامل ایجاد این بیماری محسوب نمی شود ولی تجویز آنها  روند درمانی را سرعت می بخشد. ویتامین های گروه B و  منیزیم از جمله این مواد معدنی هستند که مصرف آنها توصیه می گردد. حذف مواد خوراکی آلرژی زا نیز مشکلات رفتاری ناشی از آنها را رفع می کند.

داروهای درمان اوتیسم

تاکنون درمانی برای رفع اختلال طیف اوتیسم کشف نشده است. معمولا داروهایی که برای رفع مشکلاتی مانند افسردگی، تشنج، بی خوابی و اختلالات تمرکز موثرند، برای این نوع اختلال نیز تجویز می شوند.

 در تحقیقات صورت گرفته مشاهده شده است که بهترین درمان زمانی حاصل می شود که شخص همزمان از درمان های دارویی در کنار درمان های رفتاری استفاده کند.

برای کودک مبتلا به اوتیسم فقط ریسپریدون توسط سازمان غذا و داروی آمریکا تایید شده است. این دارو مناسب کودک ۱۶-۵ سال بوده و کمک به رفع مشکلات تحریک پذیری آنها می کند. داروهای دیگر نیز برای این اختلال استفاده می شوند، همچون مهارکننده های انتخابی باز جذب سروتونین، داروهای ضد استرس و یا داروهای محرک زا، اما این داروها به تایید سازمان غذا و دارو نرسیده اند.

درمان های مکمل

این نوع روش های درمانی باعث بهبودی مهارت یادگیری و مهارت های ارتباطی شخص مبتلا به اوتیسم می شود. از این درمان های مکمل به موسیقی درمانی، حیوان درمانی مانند اسب سواری می توان اشاره کرد.

تغذیه

برای افراد مبتلا به اوتیسم، رژیم غذایی خاصی وجود ندارد اما این شخص باید غذای مناسب دریافت کند. برخی از کودکان مبتلا به اوتیسم هر غذایی را میل نمی کنند و گاه والدین کودک به منظور افزایش سرعت بهبودی، مواد غذایی مانند گلوتن را از رژیم غذایی او بر می دارند.

 تاکنون هیچ پژوهشی ارتباط بین حذف گلوتن یا کازئن از رژیم غذایی کودک و درمان اختلال اوتیسم اثبات نکرده است. به دلیل ظرافت بیشتر استخوان کودک اوتیسمی، والدین نباید بدون مشورت با پزشک، لبنیات و مواد غذایی سازنده استخوان را از غذای کودک حذف کنند.

یکی از چالش های غذایی والدین دارای کودک اوتیسمی، وجود موادی بنام آلرژن ها بوده و گاهی مشاهده می شود.

 از دیگر عادات آنها، ناخنک زدن به غذا است و یا به برخی از غذاها  اصلاً تمایلی ندارند. مشکل در زمینه بلع و هضم غذا نیز در این کودکان وجود دارد.

رژیم های غذایی

شواهد خاصی تاثیر رژیم های غذایی را بر بهبود روند درمانی کودک اوتیسمی تایید نکرده است. این اختلال در گروه بیماری های پیچیده ای مغزی به شمار رفته و چنان چه بدون مشورت با پزشک متخصص، والدین غذاهای خاصی را از رژیم غذایی کودک  اوتیسمی حذف کنند، ممکن است آسیب های جبران ناپذیری را برای او ایجاد کنند.

معمولا کودکان دارای این اختلال، استخوان های نازکتری نسبت به سایر همسن و سالان دارند و مصرف لبنیات جهت استحکام بیشتر استخوان های آن ها ضروری است.

رژیم غذایی مناسب باید علاوه بر رفع نیازهای تغذیه کودک، باعث گردد علائم بیماری در او کاهش یابد. پزشک و متخصص تغذیه بهترین رژیم غذایی را برای کودک تجویز کرده و باعث بهبود روند درمانی می شوند.

مشکلات گوارشی مانند یبوست، درد شکم، حالت تهوع و استفراغ در گروهی از کودکان اوتیسمی نسبتاً شایع بوده که رژیم غذایی مناسب می تواند باعث رفع این علائم  شود.

با رشد کودک نیازهای تغذیه او نیز تغییر کرده و باید نسبت به این نیازها، متخصص تغذیه رژیم غذایی جدیدی طراحی نماید.

اهمیت مکمل ها

در تحقیقات بسیاری گزارش شده است که مصرف مکمل ها سبب بهبود تغذیه و کاهش علائم اوتیسم می شوند مانند:

اسیدهای چرب

تقویت مغز و سیستم ایمنی بدن از جمله تاثیرات مثبت مصرف اسیدهای چرب به شمار می روند. از این اسیدهای چرب به امگا ۳ و امگا ۶ می توان اشاره کرد که در بدن ساخته نشده و برای تامین آنها باید از غذای مناسب و یا مکمل ها استفاده کرد.

 غذاهای دریایی از منابع امگا ۳ محسوب شده و با مصرف گوشت، تخم مرغ، لبنیات و روغن های گیاهی می توان امگا 6 مورد نیاز بدن را جذب کرد.

پرو بیوتیک

باکتری های مفید به بدن برای انجام عمل هضم کمک می کنند. این باکتری ها معمولاً در دستگاه گوارش شخص وجود دارند و هم‌چنین می توان با مصرف مکمل های پروبیوتیکی نیاز به این باکتری ها را تامین کرد.

این باکتری ها سبب کنترل تورم و التهاب نیز می شوند که هر دو اینها از علائم اختلال اوتیسم به شمار می روند.

ویتامین ها و مواد معدنی

در بین کودکان اوتیسمی کمبود ویتامین ها و مواد معدنی معمولاً شیوع زیادی دارد که به علت عادات غذایی نامناسبی است که در آنها وجود دارد.

برای تامین نیاز کودک به این مواد مغذی و برقراری تعادل در سیستم بدن او، می توان مکمل های حاوی این ویتامین ها و مواد معدنی را به او داد.

 اکنون اهمیت رژیم غذایی سالم و درست بر کسی پوشیده نیست و پزشک متخصص می تواند باعث برقراری تعادل بین روش های درمانی روان شناختی و رژیم غذایی کودک شود. یک تغذیه مناسب سبب می شود که علائم اوتیسم در کودک کم شده و دیگر درمان ها بهتر اثر نمایند.

پیشگیری از اختلال اوتیسم

محققان تاکنون علت دقیق بیماری اوتیسم را پیدا نکرده اند ولی به تاثیر زیاد ژن های شخص در ابتلا به این اختلال اتفاق نظر دارند. اگر چه گروهی از پزشکان معتقدند چنان چه مادر بارداری در تماس با مواد شیمیایی خاصی قرار گیرد، نوزاد با اختلالاتی متولد می شود ولی تاکنون راهی برای تشخیص اوتیسم در نوزاد متولد شده اعلام نشده است.

برای کاهش خطر ابتلا نوزاد به اختلال اوتیسم روش های زیر توصیه می شود:

زندگی سالم

مادر باردار حتما باید چکاب های ماهانه را جدی گرفته و از رژیم غذایی مناسب همراه با ویتامین های مختلف استفاده نماید. همچنین توصیه می گردد که مادر باردار نسبت به ورزش و مراقبت های قبل از زایمان بی اهمیت نباشد.

عدم استفاده از دارو در زمان بارداری

جهت استفاده از هرگونه دارو حتما باید با پزشک صحبت کرد. از مصرف هرگونه داروی ضد تشنج بدون مشورت با پزشک جداً باید خودداری شود.

عدم استفاده از مشروبات الکلی

در دوران بارداری، مادر نباید هیچ زمانی از مشروبات الکلی  مصرف کند.

درمان مشکلات سلامتی موجود

چنان چه شخصی به بیماری سلیاک یا بیماری فنیل کتونوری ابتلا است، جهت کنترل این اختلالات حتما باید به توصیه پزشک متخصص اهمیت دهد.

انجام واکسیناسیون

دریافت واکسن سرخچه ( سرخک آلمانی ) قبل بارداری ضروری است. انجام این عمل سبب می شود که فرد به اوتیسم مرتبط با سرخچه مبتلا نگردد.

آیا افراد بالغ نیز به اختلال اوتیسم مبتلا می شوند؟

تشخیص اختلال اوتیسم، معمولاً در سنین پایین اتفاق می افتد. والدین باید به علائمی مانند نداشتن تماس چشمی، حرکات تکراری و اختلالات حسی کودک توجه نمایند. همچنین متخصص اطفال تمام کودکان را از نظر علائم مربوط به این اختلال ارزیابی می کنند‌.

 در موارد بسیاری، تشخیص ابتلا به طیف بیماری اوتیسم قبل از سن دو سالگی رخ می دهد. گاهی دیده شده که برای تعدادی از کوکان تشخیص درست رخ نداده و آنها برچسب ناتوانی ذهنی دریافت کردند. در اکثر مواقع تشخیص اختلال اوتیسم از بیماری هایی مانند کمبود توجه، وسواس و یا اختلالات روانی که درمان آن ها نیز به سختی صورت می گیرد، جلوگیری می کند.

زمانی که برای یک کودک در خانواده اختلال اوتیسم تشخیص قطعی داده شد، والدین و سایر اعضا به دنبال نشانه هایی از ابتلا به این بیماری در خود هستند. عده ای نیز زمانی متوجه ابتلا خود می شوند که برای بیماری دیگری تحت مراقبت پزشکی قرار می گیرند.

 گاهی بعضی از افراد به علائم و نشانه های خود دقت می کنند تا متوجه شوند به این اختلال دچار شده اند یا خیر. توجه به این نکته ضروری است که جهت تشخیص اوتیسم در افراد بالغ روش مشخصی کشف نشده است و پیداکردن متخصص اوتیسم بزرگسالان به سختی انجام می گیرد.

جهت تشخیص اوتیسم بزرگسالان آزمون های خود ارزیابی طراحی شده است که به تایید بسیاری از کارشناسان نرسیده اند. اگرچه این روش ها به تشخیص دقیق، کمک چندانی نمی کنند ولی برای صحبت و مشورت با پزشک، کمک کننده هستند.

از جمله دلایلی که باعث می شود، تشخیص اوتیسم بزرگسالان به سختی صورت گیرد، می توان به توانایی مدیریت و پنهان کردن علائم توسط فرد بزرگسال و هم چنین سخت پیدا کردن اطلاعات راجع به کودکی شخص و میزان توسعه او اشاره کرد.

در زمان تشخیص اوتیسم کودکان، جهت ارزیابی درست، والدین اطلاعات خوبی را در اختیار پزشک قرار می دهند ولی برای فرد بزرگسال چنین وضعیتی امکان پذیر نیست. تشخیص اوتیسم در افراد بالغ به سختی صورت می گیرد و مهمترین مسئله این است که شخص با توجه به این  علائم، مهارت هایی جهت کنترل ضعف های خود کسب کند.

میزان شیوع اختلال اوتیسم

در سال ۲۰۱۸، مرکز کنترل و پیش گیری آمریکا گزارشی از میزان شیوع اوتیسم در میان کودکان آمریکا منتشر کرد. طبق این گزارش مشاهده شد که از ۵۹ تولد، یک نفر به این اختلال مبتلا است و روز به روز این آمار افزایش می یابد.

 فراوانی این اختلال در کل دنیا را سازمان جهانی بهداشت از هر ۱۶۰ تولد، یک نفر اعلام کرد. طبق آمار منتشر شده، میزان مبتلایان به اوتیسم در ایران از هر ۱۵۰ نوزاد متولد شده، یک نفر است.

رشد اجتماعی

وجه تمایز اوتیسم و اختلالات طیف در خودماندگی با سایر اختلالات رشدی، مشکل در رشد اجتماعی است. افراد مبتلا به اوتیسم دارای مشکلات اجتماعی هستند و قادر به درک احساسات دیگران نیستند. در سن پایین اختلال در رشد اجتماعی به خوبی قابل تشخیص بوده و این نوزادان به محرکات توجه چندانی ندارند و نسبت به سایر همسن و سالان کمتر لبخند زده  و حتی نسبت به اسم خود واکنش نشان نمی دهند.

نوزاد نوپا مبتلا به اوتیسم از نظر اجتماعی با سایرین تفاوت زیادی دارد، به طور مثال تمایل چندانی به تماس چشمی نشان نمی دهد و جهت برقراری ارتباط با سایرین، سعی می کند که دست بدهد.

 در سنین ۳ تا  5، کودک مبتلا به اوتیسم درک اجتماعی کمی داشته و تمایلی به ارتباط با دیگران نشان نمی دهد حتی نسبت به احساسات دیگران قادر به بروز عکس العمل نیست.

 از دیگر مشخصه آنها می توان به عدم برقراری ارتباط کلامی و نوبت گیری اشاره کرد اما دلبستگی خاصی نسبت به مراقبان اولیه بروز می دهند.

وابستگی امنیتی کمی در رفتار این کودکان دیده شده که بسته به میزان رشد ذهنی کودک سطح آن کم یا افزایش می یابد.

زمانی که از کودک و فرد بالغ مبتلا به اوتیسم آزمون های بازشناسی چهره و احساسات گرفته شود، مشاهده می شود امتیاز بالایی کسب نمی کنند.

بسیاری از مردم فکر می کنند، فرد اوتیسمی تنهایی را انتخاب می کند در حالیکه شخص در برقراری و حفظ ارتباط با دیگران دچار مشکل است. برای تعیین میزان تنهایی این اشخاص ملاک تعداد دوست نبوده، بلکه کیفیت دوستی اهمیت دارد.

کیفیت زندگی افراد اوتیسمی در دوستی های اجباری بیشتر تغییر کرده و در موارد بسیاری رفتار خشونت آمیز، خشم و پرخاش در رفتار افراد مبتلا به این اختلال مشاهده شده است. طبق تحقیقات صورت گرفته در کودکان اوتیسمی، ارتباطی بین عقب افتادگی و رفتار خشونت آمیز و از بین بردن وسایل وجود دارد. در سال ۲۰۰۷ گزارشی از یک مطالعه منتشر شد که در آن ۶۰ درصد والدین کودکان اوتیسمی اعلام کردند، کودکان آنها رفتار خشونت آمیز شدید‌، در یک بازه زمانی داشته اند. همچنین مشخص شده که در کودکانی که دارای آسیب زبانی شایع اند، معمولاً رفتار خشن همراه با کج خلقی دیده می شود.

در مطالعه ای که در سال ۲۰۰۸ در سوئد بر روی بیماران با سن ۱۵ سال یا بیشتر که اختلال اوتیسم همراه با رفتار خشن داشتند انجام گرفت، مشاهده شد که دارای اختلالات روان شناختی همچون سایکوز هستند.

مهارت های اجتماعی

کودک درگیر با اختلال اوتیسم نمی تواند به خوبی با دیگران ارتباط بگیرد. از بارزترین علائم این اختلال، مشکلات مربوط به مهارت های اجتماعی است حتی اگر شخص مبتلا، علاقه به برقراری ارتباط نزدیک با دیگران داشته باشد ولی به علت اینکه نمی داند به چه نحوی آن را انجام دهد، تنها می ماند.

چنانچه یک کودک درگیر این مشکل شود، علائم اجتماعی را نشان می دهد که یک نوزاد ۱۰-۸ ماهه دارد. این علائم شامل:

• کودک در یک سالگی نمی تواند در برابر شنیدن نام خود، عکس العملی نشان دهد.
• تمایلی به بازی، اشتراک و یا حرف زدن با دیگران در این فرد مشاهده نمی شود.
• تنهایی را بر حضور در جمع ترجیح می دهد.
• تماس جسمی را دوست ندارد.
• تمایلی به تماس چشمی نشان نمی دهد.
• در هنگام ناراحتی، به دلداری دیگران علاقه ای ندارد.
• درک احساسات دیگران برای او سخت است.
• زمانی که دیگران سعی می کنند تا او را بلند کرده یا به آموزش راه رفتن بپردازند، مقاومت می کند.

ارتباطات کلامی

حدوداً ۴۰ درصد از کودکان درگیر با اوتیسم هیچ حرفی نمی زنند و بین ۳۰-۲۵ درصد فقط می توانند بعضی از مهارت های کلامی را در دوران کودکی یاد بگیرند اما با افزایش سن این توانایی را از دست می دهند. عده ای دیگر از کودکان اوتیسمتیک، شروع حرف زدن آنها دیرتر رخ می دهد. اکثر افراد مبتلا به این اختلال در زمینه گفتار با مشکلاتی مواجه هستند مانند:

• در حرف زدن و به دست آوردن مهارت های گفتاری با تاخیر مواجه هستند.
• صدای یکنواخت و رباتیک دارند.
• مشکل پژواک جویی (تکرار کلمات) در گفتار آن مشاهده می گردد.
• این اشخاص در زمینه کاربرد ضمایر با مشکل مواجه هستند (مثلا به جای تو، از ضمیر من استفاده می کند).
• زبان اشاره را به ندرت به کار می برند و یا اصلاً تمایلی به استفاده از آن نشان نمی دهند و نسبت به اشاره دیگران هیچ واکنشی نشان نمی دهند.
• در تشخیص کنایه و شوخی دیگران، توانایی لازم را ندارند.

الگوهای رفتاری

در کودکان مبتلا به اوتیسم رفتارهای غیر طبیعی دیده می شود. مثال هایی از این مورد شامل:

• رفتارهایی که تکراری هستند همچون تکان دادن مداوم دست و بدن، پریدن یا چرخ خوردن
• قدم زدن مداوم و رفتارهایی به شکل غیرطبیعی و بیش از حد
• علاقه زیاد به برخی از فعالیت ها و اشیا خاص
• چسبیدن به روال های خاص و ابراز ناراحتی زمانی که تغییر در این روال دیده شود
• نسبت به لمس، نور و صدا حساسیت زیاد دیده می شود.
• شرکت نکردن در بازی های وانمودی یا تقلید رفتار سایرین
• بهونه گرفتن از همه چیز
• بی نظمی و شلختگی
• فعالیت های تکانشی و بدون فکر
• بروز رفتارهای هجومی با خود شخص و دیگران
• توجه کوتاه مدت به امور

ارتباط با محیط بیرون

مهارت های گفتاری طبیعی جهت برقراری ارتباط در بین ۳۰ تا ۵۰ درصد افراد مبتلا به اوتیسم دیده نمی شود. مشکلات در برقراری و ایجاد ارتباط از سنین پایین زندگی کودک قابل تشخیص هستند و ممکن است شامل دیر شدن در شروع babbling، اشارات و حالات غیر طبیعی، کم شدن میزان حساسیت و عکس العمل مناسب باشند‌.

 در سن ۲ و ۳ سالگی توانایی صدا سازی تکی و تکراری، ساخت کلمه و جمله در کودک اوتیسمی نسبت به سایر همسن و سالان دیده می شود. این کودک قادر نیست حالت های بدنی را با جملات درست هماهنگ نماید. طرح درخواست و اشتراک تجربه با سایرین کمتر صورت می گیرد و آنها به تکرار کلمات بقیه می پردازند و توان استفاده درست از ضمایر را در جملات ندارند.

از دیگر مشخصه کودک اوتیسمی، نقض توجه می توان نام برد. به طور مثال زمانی که یک شخص در حال نقاشی است، کودک به دست توجه بیشتری نشان می دهد تا نقاشی که در حال کشیدن است.

 مشکل در تمرکز به یک وسیله و استفاده از آن یا حتی حرف زدن راجع به آن در کودکان اوتیسمی شیوع زیادی دارد. رفتار والدین نخستین الگو برای کودک است و جهت تربیت درست، خانواده ها باید به این نقش اهمیت دهند. فراهم کردن محیط مناسب همراه با آرامش و افزایش آگاهی والدین برای تربیت فرزندان ضرورت بسیاری دارد.

در دو تحقیقی که بر روی کودکان مبتلا به اوتیسم و دارای عملکرد بالا در سنین ۸ تا ۱۵ و افراد بالغ صورت گرفت، در مهارت های پایه ای زبان که شامل لغت و هجی کردن بود، در کودکان نتایج مشابه و افراد بالغ نسبت به گروه کنترل نتایج بهتری مشاهده شد. اما در تمارینی که شامل زبان کنایه ای، درکی و استنتاجی بود، گروه کنترل نتیجه بهتری به دست آوردند. از این تحقیق و نتایج آن مشخص شد افرادی که در تماس و برقراری ارتباط با کودکان اوتیسمی هستند، فکر می کنند که این کودکان درک بالاتری دارند.

آیا رابطه ای بین واکسن ها و ابتلا به اوتیسم وجود دارد؟

طبق پژوهش ها دلیلی برای اثبات اینکه واکسن ها باعث اوتیسم می شوند مشاهده نگردیده است. برای ارتباط بین ابتلا به اوتیسم و واکسن ها مطالعات بسیاری انجام شده است که وجود چنین ارتباطی تایید نشد.

در ارتباط واکسن سرخرگ-اوریون، سرخچه (MMR) با بروز اوتیسم در سال ۱۹۹۸ در انگلیس مقاله ای منتشر شد که طبق نتایج آن بیان شد واکسن سه گانه سرخرگ-اوریون، سرخچه (MMR)، عامل اوتیسم است. اگر چه در این پژوهش بررسی فقط بر روی ۱۲کودک، صورت گرفت ولی نتایج آن جنجال بزرگی  در بین مردم و جامعه پزشکی ایجاد کرد.

نتایج این مطالعه سبب شد که برای اثبات این ارتباط، پزشکان دیگری نیز مطالعاتی را انجام دهند. در حدود ۱۲ مطالعه که پس از آن صورت گرفت هیچ ارتباطی بین واکسن سه گانه و بروز اوتیسم را تایید نکردند.

در پژوهشی که بعداً انجام گرفت مشکلاتی که در اجرای مطالعه سال۱۹۹۸ وجود داشت را بیان نمودند که موجب رد نتایج این مقاله شد تا این مقاله باعث سردرگمی دیگر پژوهش ها نشود. همچنین مشخص شد که نیم میلیون دلار به پژوهشگر ارشد پژوهش که به دنبال اثبات ارتباط بین واکسن ها و ابتلا به اوتیسم بود پرداخت شده است که از دلایل دیگر ناکارآمدی مطالعه صورت گرفته به شمار می رود.

مطالعه ارتباط تیمروزال با اوتیسم

بعد از گذشت یک سال از مقاله جنجال برانگیز انگلیسی، نسبت به ماده ای که در واکسن کودکان مصرف می شد نیز نگرانی هایی در بین عموم مردم و پژوهشگران به وجود آمد.

تیمروزال نام ماده ای است که در واکسن کودک استفاده شده که در آن جیوه وجود دارد. فلز جیوه در سطح بالا به مغز و کلیه ها آسیب می رساند. برای جلوگیری از رشد باکتری ها و قارچ ها، پزشکان در واکسن ها از تیمروزال استفاده می کردند. اگر چه شواهدی دال بر اینکه مقادیر کم آن نیز باعث آسیب می شود مشاهده نگردید ولی تا سال ۲۰۰۱ دیگر در بیشتر واکسن های کودکان از این ماده استفاده نشد.

جهت اثبات ارتباط اوتیسم با تیمروزال محققان دو گروه از کودکان را با یکدیگر مقایسه کردند. گروه اول کودکانی بودند که واکسن های حاوی این ماده را دریافت کردند، گروه دوم یا کنترل، کودکانی بودند که این واکسن ها را دریافت نکردند، که نتایج آن نگرانی های به وجود آمده را تایید نکرد.

 در آمریکا مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری ها، جهت بررسی ارتباط بین تیمروزال و ابتلا به اوتیسم، ۹مطالعه مختلف انجام داد. هیچکدام از این تحقیقات این ارتباط را اثبات نکردند. همچنین مشاهده شد که با وجود حذف ماده تیمروزال از واکسن کودکان، همچنان میزان ابتلا کودکان به اوتیسم در حال افزایش است.  امروزه در واکسن هایی که برای بیماری های دیفتری، کزاز و سیاه سرفه تجویز می شود مقادیر بسیار کمی از این ماده به کار می رود.

محققان بررسی کردند که آیا همه واکسن هایی که برای کودک کمتر از دو سال تجویز می شود، تاثیری بر بروز اوتیسم دارد یا خیر. برای کودک در۱۵ماه اول زندگی، ۲۵ نوبت واکسن تجویز می شود. نگرانی عده ای از این بابت بود که ممکن است وقتی کودک همه این واکسن ها را دریافت کند، ابتلا به اوتیسم در او توسعه یابد.

مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری ها برای مقایسه شیوع ابتلا به اوتیسم به مقایسه دو گروه پرداخت. گروه اول که تمام واکسن ها را طبق برنامه تجویزی دریافت کردند. گروه دوم یا کنترل، کودکانی بودند که واکسن دریافت نکرده و یا با تاخیر دریافت کردند. پژوهشگران هیچ گونه تفاوتی در شیوع این دو گروه گزارش نکردند.

 سرانجام در سال ۲۰۰۴ گزارشی در ارتباط با این موضوع توسط کمیته بازرسی سلامت و ایمن سازی انتشار یافت. محققین به بررسی تمام پژوهش هایی که درباره ارتباط بین ابتلا به اوتیسم و واکسن ها صورت گرفته، پرداختند. آنها در گزارشی ۲۰۰ صفحه ای اعلام کردند هیچ گونه شواهدی دال بر ارتباط بین واکسن ها و اوتیسم وجود ندارد.

بیماری اوتیسم چیست + علت، علائم و درمان اوتیسم