اختلالات گفتار درمانی
اختلال در یک سری موارد مانند گفتار، زبان، صوت، ارتباط و بلع منجر به مشکلات گفتاری و ارتباطی شده و گفتار درمانگر در این حوزه ها جهت رفع اختلالات، فعالیت می کند. یکی از اختلالات گفتاری عدم پیدا کردن کلمات است که بیشتر به علت نقص های زبانی مانند اختلال در زبان ایجاد می شود. همچنین وجود مشکلات ارتباطی که فرد نمی تواند نظرات و افکار خود را با دیگران در میان بگذارد و به نوعی ارتباط برقرار کند. اختلالات ساختاری زبان نیز از دیگر مشکلات گفتاری است. به این معنا که فرد نمی تواند جملات را به درستی بسازد و از نظر دستور زبان مشکل دارد.
زمانی که کودک یا فرد در ارتباط میان حروف و صدا و نیز کلمات و معنی آنها مشکل داشته باشد، در خواندن و نوشتن نیز دچار اشکال خواهد شد. همچنین اگر فرد مشکلات صوتی داشته باشد، صداهای گوش خراش یا نازک ایجاد می‌کند و در نهایت مشکل در درک مطالب است که باعث عدم برقراری ارتباط با دیگران می شود.
در چه مواردی باید به گفتار درمانگر مراجعه کرد؟
در شرایط زیر، توصیه می شود که به یک متخصص گفتار درمانی مراجعه کنید:
فرزند شما در تلفظ اصوات گفتاری مشکل دارد.کودک در بلع مشکل دارد.کودک شما کم شنوا یا ناشنوا است.کودک قادر به برقراری ارتباط کلامی یا غیرکلامی نیست و قدرت درک کلام را ندارد.شروع گفتار در کودک با تاخیر غیرمعمول روبرو است.در وجود کودک، اختلالاتی مانند اوتیسم، اختلال یادگیری و اختلالات فلج مغزی تشخیص داده شده است.
اختلالات گفتار درمانی
اختلال در یک سری موارد مانند گفتار، زبان، صوت، ارتباط و بلع منجر به مشکلات گفتاری و ارتباطی شده و گفتار درمانگر در این حوزه ها جهت رفع اختلالات، فعالیت می کند. یکی از اختلالات گفتاری عدم پیدا کردن کلمات است که بیشتر به علت نقص های زبانی مانند اختلال در زبان ایجاد می شود. همچنین وجود مشکلات ارتباطی که فرد نمی تواند نظرات و افکار خود را با دیگران در میان بگذارد و به نوعی ارتباط برقرار کند. اختلالات ساختاری زبان نیز از دیگر مشکلات گفتاری است. به این معنا که فرد نمی تواند جملات را به درستی بسازد و از نظر دستور زبان مشکل دارد.
زمانی که کودک یا فرد در ارتباط میان حروف و صدا و نیز کلمات و معنی آنها مشکل داشته باشد، در خواندن و نوشتن نیز دچار اشکال خواهد شد. همچنین اگر فرد مشکلات صوتی داشته باشد، صداهای گوش خراش یا نازک ایجاد می‌کند و در نهایت مشکل در درک مطالب است که باعث عدم برقراری ارتباط با دیگران می شود.
فلش کارت‌ها
در این بازی به کودک چند فلش کارت داده شده و کودک به سرعت تصویری را که می‌بیند، می‌گوید. در این روش باید از کارت‌های ساده شروع کرد و در صورت مبارزه کودک در برابر بعضی کلمات نباید پافشاری کرد. با انتخاب فلش کارت مناسب، می‌توان یک گفت و گو درست با او بر قرار کرد.
آلبومی از تصاویر مورد علاقه کودک تهیه کنید.
در این روش والدین باید عکس های مورد علاقه کودک مانند تصویر حیوانات، گیاهان و... را به صورت یک آلبوم جمع کنند و در قالب یک بازی از کودک بخواهند نام آنها را بگوید و یا درباره آن صحبت کند. همچنین تصویری را در گروه دیگری قرار داده و از او بخواهند آن را پیدا نماید.
برای آشنایی کودک با کلمات پرسشی، سوال های مختلفی از او بپرسند.
برای این منظور والدین در قالب یک بازی و در زمان‌های مختلف، سوال های متفاوتی از کودک بپرسند و از او بخواهند پاسخ دهد. برای نمونه: آیا توپ داری؟ دستت کو؟
جملات ناقص کودک با تکمیل کرده و گسترش دهید.
اگر کودک جملات خود را کامل ادا نکرد، نباید او را سرزنش یا محکوم کنید یا بگویید دقیقاً چه می گویی؟ این جمله را درست بگو و... این روش غلط، نه تنها باعث عدم اعتماد به نفس کودک می شود بلکه در گفتار کودک نیز مخرب خواهد بود. در این حالت روش مناسب این است که جمله ناقص کودک را اول تکرار و سپس تکمیل کنید. با این روش کودک یاد می گیرد جملات خود را کامل بیان کند. مثلاً اگر کودک گفت توپ، بگویید توپ؟ توپ میخوای؟ برات بیارم؟
بازی جعبه جادویی
در این بازی اشیا مورد علاقه کودک را داخل یک جعبه بریزید و از کودک بخواهید یکی از اشیا را بردارد و با ذکر نام شی، توضیحاتی درباره آن بدهد. در طول بازی نیز با تشویق کودک، آن را بیشتر به صحبت کردن ترغیب کنید.
ایجاد بازی و هم کلامی با علایق کودک
برای آنکه تاثیر بیشتری در روند گفتاردرمانی کودک خود داشته باشید، یکی از تکنیک های موثر توجه به علایق کودک است. مثلاً اگر کودک شما به تصویر یک حیوان علاقه نشان داد با او در این باره بیشتر صحبت کنید و در قالب یک بازی رغبت کودک را برای ادامه مکالمه افزایش دهید.
در زمان هایی که کودک را حمام می کنید یا غذا می دهید و یا در زمان های پیاده روی می توانید از این تکنیک استفاده کنید و با توجه به چیزهایی که کودک به آنها علاقه دارد و طرح یک بازی، کودک را به سمت صحبت کردن و برقراری ارتباط سوق دهید.
هیچگاه از تلفظ اشتباه کلمات ایراد نگیرید. چون این امر موجب سرخوردگی کودک خواهد شد. با تلفظ صحیح کلمات و به کارگیری آن در جمله به کودک آموزش دهید.
گفتار درمانی کودک ۲ سال
در صورتی که کودک دارای اختلال گفتاری باشد، تمریناتی جهت رفع این مشکل توسط گفتار درمانگر یا والدین صورت می پذیرد. این تمرینات در جهت تشویق کودک به صحبت کردن و یادگیری طراحی شده است که به آن گفتار درمانی می گویند. در ادامه این مطلب روش ها و تمریناتی به منظور انجام گفتار درمانی در منزل و توسط والدین قرار داده شده است. مقالات بیشتری در زمینه ی گفتار درمانی را میتوانید از طریق وبسایت ما و در صفحه ی "مقالات گفتار درمانی کودکان" مطالعه بفرمایید.
به طور میانگین کودکان در سن یک سال و نیم می توانند در حدود ۲۰ کلمه یاد بگیرند و صحبت کنند. این تعداد در دو سالگی به ۵۰ کلمه می رسد. علاوه بر آن در این سن کودک می تواند دو جمله کوتاه را با هم ترکیب و درک کند. مثلا توپت را بردار و در کمد بگذار.
با افزایش سن کودک، رشد گفتاری نیز افزایش یافته و بهتر می‌شود. اگر رشد گفتاری کودک تغییری نکند، والدین باید به گفتار درمانگر مراجعه نمایند. با انجام گفتار درمانی در بازه زمانی مناسب، نتیجه مثبتی از آن خواهید گرفت.
تمرینات گفتار درمانی کودکان ۲ ساله
تمرینات گفتار درمانی کودک در منزل شامل موارد زیر است:
از جملاتساده و قابل فهم استفاده کنید.
یکی از روش های موثر گفتار درمانی در منزل، استفاده از جملات کوتاه و ساده توسط والدین است. در این صورت کودک به راحتی آنها را درک کرده و تشویق به تکرار آن جملات خواهد شد.
آلبومی از تصاویر مورد علاقه کودک تهیه کنید.
در این روش والدین باید عکس های مورد علاقه کودک مانند تصویر حیوانات، گیاهان و... را به صورت یک آلبوم جمع کنند و در قالب یک بازی از کودک بخواهند نام آنها را بگوید و یا درباره آن صحبت کند. همچنین تصویری را در گروه دیگری قرار داده و از او بخواهند آن را پیدا نماید.
برای آشنایی کودک با کلمات پرسشی، سوال های مختلفی از او بپرسند.
برای این منظور والدین در قالب یک بازی و در زمان‌های مختلف، سوال های متفاوتی از کودک بپرسند و از او بخواهند پاسخ دهد. برای نمونه: آیا توپ داری؟ دستت کو؟
جملات ناقص کودک با تکمیل کرده و گسترش دهید.
اگر کودک جملات خود را کامل ادا نکرد، نباید او را سرزنش یا محکوم کنید یا بگویید دقیقاً چه می گویی؟ این جمله را درست بگو و... این روش غلط، نه تنها باعث عدم اعتماد به نفس کودک می شود بلکه در گفتار کودک نیز مخرب خواهد بود. در این حالت روش مناسب این است که جمله ناقص کودک را اول تکرار و سپس تکمیل کنید. با این روش کودک یاد می گیرد جملات خود را کامل بیان کند. مثلاً اگر کودک گفت توپ، بگویید توپ؟ توپ میخوای؟ برات بیارم؟
شعر خواندن
با کمک ریتم و اهنگ، شعرهای شاد و ساده برای کودک خود بخوانید و قافیه شعر را تکرار کنید. در این روش کودک تشویق می شود تا آن را همراه شما تکرار نماید.
کودک را با وسایل مختلف آشنا کنید.
والدین با گذاشتن وسایل مختلف اطراف کودک و صحبت و معرفی درباره آن وسیله، کودک را به حرف زدن و آشنایی با وسایل ترغیب خواهند کرد. مثلاً این کیف است. من کیف دستم می‌گیرم.
یکی از مسائل مهم در گفتار درمانی، مراجعه به گفتار درمانگر در زمان مناسب است. زمانیکه والدین متوجه مشکلات گفتاری کودک خود شوند، باید سریعاً نسبت به درمان آن اقدام کرده و به گفتار درمانگر مراجعه کنند. گفتار درمانگر پس از تشخیص اختلال گفتاری کودک، روش‌های مناسب برای درمان او را آغاز کرده و نهایتاً موجب بهبود مشکلات گفتاری کودک شما خواهد شد.
بازی های گفتار درمانی کودکان
در این قسمت ما سعی داریم تمام بازی های مرتبط و موثر گفتار درمانی کودکان را معرفی کنیم که می توانید قسمت عمده ای از آن ها را در خانه اما زیر نظر مشاورین و متخصصین با کودک خود انجام دهید.
استفاده از فلش کارت
از کودک بخواهید فلش کارت های روبروی خود را بخواند و یا نام تصاویر را بگوید. از چند کارت شروع کنید و به تدریج به تعداد آن بیافزایید. چنانچه کودک در خواندن فلش کارتی ایراد داشت، زمان بیشتری برای آن باید بگذارید. همچنین با طرح سوالات موجود در فلش کارت ها آغازگر یک مکالمه باشید تا کودک با برقراری ارتباط، مشکلات گفتاری خود را به مرور زمان برطرف کند.
روش آینه
هنگام صحبت کردن کودک در مقابل آینه، متوجه طرز صحیح حرکت دهان خواهد شد. در مقابل آینه به همراه کودک بایستید و هر صدا را با آن تمرین کنید و با نشان دادن تفاوت حرکات دهان در هر صدا، به مرور زمان کودک را در رفع مشکلات گفتاری یاری رسانید.
از بازی لی لی کمک بگیرید
بازی لی لی را با ۹ شماره روی زمین ترسیم کنید و با هر بار بازی کودک، یک کلمه به او بگویید و بخواهید در طول بازی و با هر پرش، آن را تکرار کند و با کلمه جدید دیگر، بازی را دوباره آغاز کنید. در پایان با دادن هدیه به کودک حس اعتماد به نفس آن را تقویت نمایید.
بازی گفتار درمانی با توپ
با پرتاب توپ برای کودک خود، از او بخواهید کلمه ای را تکرار کند و به این ترتیب در طول بازی هر بار کلمه جدیدی اضافه کنید.
بازی گفتاردرمانی با پیاده روی
در هنگام راه رفتن و پیاده روی نیز کلمه‌ای را به کودک خود بگویید و در صورت تلفظ درست آن، یک قدم به جلو بردارید.
عدم تماشای مداوم بازی های رایانه و تلویزیون
برای انکه کودک بتواند به راحتی ارتباط برقرار کند و با مفهوم ارتباط آشنا شود، باید در محیط و در ارتباط با دیگران قرار بگیرد. انجام زیاد بازی های رایانه ای و یا مشاهده مداوم تلویزیون نه تنها کمکی به درک مفهوم ارتباط نخواهد کرد، بلکه احتمال دارد تاثیر منفی بگذارد.
برای این منظور، وجود یک نفر در کنار کودک و برقراری یک ارتباط دو نفره نیز کافی خواهد بود. با رفت و آمد با افراد و خانواده‌های دیگر و برخورد کودک با همسالان خود، مفهوم ارتباط شکل خواهد گرفت و تاثیر بسزایی در برطرف کردن مشکلات گفتاری کودک خواهد داشت.
با کودک خود زیاد صحبت کنید
هنگامی که کودک در حال بازی کردن است با او همکلام شوید و با بیان موضوعات جذاب، کودک را تشویق به صحبت کردن و ادامه مکالمه نمایید. هرچه با کودک خود بیشتر صحبت کنید دایره واژگانی آن بیشتر شده و سریع تر صحبت خواهد کرد و مشکلات گفتاری آن نیز به مرور زمان بهتر خواهد شد.
خودتان آغازگر مکالمه باشید
چنانچه کودک صحبت نمی کند شما آغازگر مکالمه باشید. به این صورت که واژگان را یکی یکی و یا دوتا دوتا کنار هم گذاشته و با او صحبت کنید. مثلاً سرد، سرد نیست؟ یا شکلات، شکلات نمیخواهی؟
اگر کودک شما واژگان را به صورت دوتایی بیان می کند، شما به شکل سه کلمه با او صحبت کنید. برای ارتباط با کودک باید در سطح آن و یا کمی بالاتر صحبت کنید تا بتواند با شما در برقراری ارتباط همکاری کند.
ایجاد بازی و هم کلامی با علایق کودک
برای آنکه تاثیر بیشتری در روند گفتاردرمانی کودک خود داشته باشید، یکی از تکنیک های موثر توجه به علایق کودک است. مثلاً اگر کودک شما به تصویر یک حیوان علاقه نشان داد با او در این باره بیشتر صحبت کنید و در قالب یک بازی رغبت کودک را برای ادامه مکالمه افزایش دهید.
در زمان هایی که کودک را حمام می کنید یا غذا می دهید و یا در زمان های پیاده روی می توانید از این تکنیک استفاده کنید و با توجه به چیزهایی که کودک به آنها علاقه دارد و طرح یک بازی، کودک را به سمت صحبت کردن و برقراری ارتباط سوق دهید.
هیچگاه از تلفظ اشتباه کلمات ایراد نگیرید. چون این امر موجب سرخوردگی کودک خواهد شد. با تلفظ صحیح کلمات و به کارگیری آن در جمله به کودک آموزش دهید.
بازی جعبه جادویی
در این بازی اشیا مورد علاقه کودک را داخل یک جعبه بریزید و از کودک بخواهید یکی از اشیا را بردارد و با ذکر نام شی، توضیحاتی درباره آن بدهد. در طول بازی نیز با تشویق کودک، آن را بیشتر به صحبت کردن ترغیب کنید.